ÖMER TUĞRUL İNANÇER HOCAMIZIN ANTALYA / ELMALI'DAKİ TARİHÎ KONUŞMASI.
"Muhammedîlik ve Ümmet Bilinci" temalı "Elmalı'nın Canları İrfan ve Sevgi Sempozyumu"ndaki konuşmaları.
"Özellikle batı, bizim bu hâlimizi [tasavvufî âdâb ve erkânı] anlamıyor. Çünkü beş duyu ile algıladıkları ile sınırlılar. Halbuki beş duyu, insanın algılama noktaları değil, bedenin algılama noktalarıdır. İnsan ise bedenden ibaret değildir. Dolayısıyla sadece gördüklerini işliyorlar."
"1925’ten beri yasaklanmış olan kurum [tarikatlar], kapanın elinde kalmış. Sevgili kardeşlerim, tenekenin taklidi yapılmaz, altının taklidi yapılır! Elbette taklitçiler çıkacak; ancak altın parlaklığının boyadan mı, yaldızdan mı olduğunu sarraflar anlar. Onun için Elmalılı Ümmî Sinân’ın adaşı Sinân-ı Ümmî-yi Eyyûbî: “Sarraf gerek cevhere, yağdan bilesi değil” diyor."
"Şunu sormadığımız zaman ve şunu idrak edemediğimiz zaman biz tasavvufu ve tasavvufun ekolleri olan tarîkatları anlayamayız. O âyin gününün en uzun âyin üç saat sürer 21 saati ile haftanın diğer altı gününün 24 saatinde derviş denen kişi ne yapar? Bunu sormamız lâzımdır."
"Bugüne kadar hiç kimse bana: “Niçin dönüyorsunuz?” diye sormadı; hep “Nasıl dönüyorsunuz?” diye sordular… “Nasıl?” sorusunu Batı kafası, bâtıl kafası sorar. “Dünya nasıl yaratıldı? Big-bang’den mi, güneşten mi koptu?” Tamam, nasıl yaratıldı ise yaratıldı; sen bir kere kendine: “Dünya neden yaratıldı? Ben neden yaratıldım?” dedin mi? Nasıllar yerine niçinlerin cevabını merak ettiğimiz zaman hakîkati muhakkak buluruz."
"Tarîkatların âyinleri, tarîkatların merâsimlerinden ibarettir, aslı değildir. Her müessese merâsimi ile yaşar."
"Bugün Türkiye’de -bugün değil, on beş sene evvelden önce- en çok konuşulan üç isim vardı Tasavvuf büyüğü olarak. Çok şükür, bugün Ahmet ÖGKE Hocamızın, Mustafa TATCI Hocamızın ve emsâli zevât-ı kirâmın gayretleriyle artık üç isimden ibaret Türk evliyâsı telakkîsi bitti. Çünkü merâsimi yaşadığından dolayı Hz. Mevlânâ, siyasete âlet edildiğinden Hacı Bektaş-ı Velî Hazretleri ve sanki her dediğini anlıyormuşuz gibi Türkçe şiir yazdığı için Yûnus Emre... “Çıktım erik dalına, anda yedim üzümü; bostan ıssı kakıyıp, der ne yersin kozumu?” Bir tek yabancı kelime yok içinde, hepsi öz Türkçe; ne anladık?! Kaldı ki evliyâyı anlamak bu kadar ucuz mu, bu kadar basite indirgemek, kendi basitliğimiz. Çok şükür ki meselâ, Ahmet ÖGKE Hoca’nın Şemseddîn-i Marmaravî kitabıyla Manisa’da, Mustafa TATCI Hocanın gayretleriyle Şeyh Şâbân-ı Velî Kastamonu’da ve Elmalı’nın Canları, gurbet ilde değil, gönlümüzde. Ama inşallah bizim idaremizde olur, Niyâzî-i Mısrî Efendimizin, Darende’de Hamîd-i Velî Hz., inşallah bir himmet ederseniz İznik’te de bir Eşrefzâde Rûmî, ister yani. İznik’te merâsim olmuyor, orada da olsun. Hattâ Uşak’ta Alâaddin-i Uşşakî olsun.. Yani kasabalarımızda da velî, yol gösterici olsun."
"Dünyanın en estetik merâsimi "Mevlevî âyinidir" diyorlar; eyvallah. Peki, hiç "Halvetî Devrânı" gördün mü? Hiç "Rifâi Kıyâmı" gördün mü? Hiç "Şabânî Darb-ı Esmâsı" gördün mü? Hiç "Hayatî Nısf-ı Kıyâmı" gördün mü? Hiç "Celvetî Nısf-ı Kıyâmı" gördün mü? Yok, görmedin.. "Peki, mukayese etmeden, nasıl en güzel dersin?" diye sorduğumuzda cevap veremiyorlar."
"Efendimiz (a.s.) “müezzin” deyince Bilâl hazretlerinden başka hiçbir kimseyi bilmiyor; biraz daha meraklı olanlar Abdullah bin Ümmi Mektûm Hazretlerini biliyor. Ama emin olun, bendenizin yaşına gelmiş, müezzinlikten emekli olmuş zevâtın içinde Ebû Mahzûre hazretlerini tanıyan yok. Sanki sadece Medine’de müezzin var. Mekke’dekiler ne yapıyordu? Fetihten sonra onlar namaz kılmıyor muydu? Ebû Mahzûre hazretlerinin nasıl tâyin edildiğini bilen hiç yok. Resûlullah Efendimiz’in: “Sen bir şey oku bakayım..” diyor. Şarkı okutup dinlediği, melodi yapısına hayran kalıp ezanı tâlim ettiği, 15-16 yaşlarında bir delikanlı. Ancak sülâlesi 1870’li yıllara kadar, Sultan Abdülaziz’in dönemine kadar Mekke’de müezzinlik yaptı. Sadece gırtlağının melodik yapısına bakarak. Bu kimin sözü? Resûlullah bir saz çalaydı, hepimize sünnet olurdu. Herkes saz çalabilir mi? Allah Allah! Böyle mantıksız lâkırtılar söylüyorlar. Ama Habeşlilerin düğününü Ayşe vâlidemizle seyretti mi? “Talea’l-Bedru Aleynâ”yı kıyamda hürmet göstererek dinledi mi? Def çaldılar; Hz. Bilâl’e ara sıra: “Kalk bir şeyler oku, beni ferahlat!” buyurdu mu? “Kur’an oku!” demiyor ha! “Gazel oku” diyor; “şarkı oku” diyor yani. Kur’an okumak, Kur’an dinlemek keyfini Abdullah ibn Mes’ud ile yapıyor. O ayrı mesele. Bunları bilmeden mûsikî hakkında konuşanların, "öğrenmelerini" temenni ederim. Ne kadar işe yararsa!.."
"Müsâmahanıza sığınarak kardeşlerimden rica ettim, Halvetî Devranı’ndan sonra bir de Rifâî Kıyâmı’nın özel bir şekli olan -çok da açık söyleyeyim: varsa başka yapacak olan, haydi hodri meydan!- Basra’da Ümmü Ümeyye Köyü’nde Âsitâne-i Ahmed-i Rifâî Hazretlerinin türbesinde bile bunu yapan kimse kalmadı, bitti. Neden? Bu işin gönüllüsü az..."