⚫Daha əvvəl qlaukoma(gözdaxili təzyiq), xüsusilə də anadangəlmə qlaukoma haqqında məlumatları sizinlə bölüşmüşəm. Lakin gələn suallardan hiss etdim ki, yeni bilgiləri əhatə edəcək bir videoya ehtiyac var. İzləməyi və suallarınızı qeyd etməyi unutmayın.
Qlaukoma ilə bağlı digər videolarımı izləmək üçün #RXqlaukoma etiketinə daxil olun.
Aşağıdakı linklərə daxil olaraq məni digər sosial şəbəkələrdən də izləyə bilərsiniz.
Facebook: / rafadarxalilov
İnstagram: / rafadarxali. .
Qlaukomaya el arasında qara su da deyilir. Mən çox baxdım bu qara suyun mənasına. Ağlıma batan bir məna tapa bilmədim. Öz-özümə belə bir fəlsəfi bir şey çıxartdım. Nəzarətsiz qalanda doğrudan da çox ciddi problemlər çıxarır. Qara günə qoyur insanı, yəni doğrudan da qlaukoma kor edir. Nəzarətsiz və səhlənkarlıq olduğu müddətdə korluğa qədər gətirib çıxara bilir. Mirvari suyu olanda gözün rəngində bozlaşma olur, bəbəyin arxasında bozumtul bir rəng olur, mirvariyə bənzəyir. Ona görə ona mirvari suyu deyirlər. Qara suya da xəstəlik çox pisləşəndə artıq gözün təzyiqi o qədər qalxır ki, bəbək həddindən artıq genəlmiş olur və qara rəngdə görsənir gözün içərisi. Bəlkə də ona görə qara su deyilir. Tibdə qara su gözdaxili təzyiqin yüksəlməsinə deyilir. Gözümüz dairəvi, yumru orqandır. Bunun dairəvi qala bilməsi üçün, yəni turqor gərginliyinin ola bilməsi üçün onun içərisində maye olmalıdır göz dairəvi qalsın deyə. O mayenin də özünün bir təzyiqi var. O təzyiq nəticəsində əlimizi gözə vururuq, göz batmır. Olduğu yerdə qalır. Gözün də bəlli bir turqoru var, o turqoru yerində olsun deyə, yəni ölçülər normal olsun deyə onun içərisində maye var. Maye kifli cisim dediyimiz gözün arxasında siliyer cisimdən ifraz olunur. Orada damarlar genəlir və durğunluq əmələ gəlir. Durğunluq olunca maye başlayır damarlardan sızmağa. O sızan maye gözün daxilindəki orqanların qidalanması üçün çox əhəmiyyətli qidalar gətirir özləri ilə. Həm şüşəyəbənzər cismin ön tərəfi, həm billur, həm də buynuz qişanın arxa tərəfi həmin maye ilə qidalanır. O maye siliyer cisim tərəfindən sekresiya olunur, ifraz olunur. Ön tərəfdə trabikulyar şəbəkədən sovrulub işləm kanalları ilə təkrar venoz sistemə gedir. Problem nə vaxt əmələ gəlir? Gözün daxili təzyiqinin yüksəlməyinin bir neçə halı mövcuddur. Bir - ifraz olunan, sekresiya olunan yerdə sekresiya normadan həddindən artıq çoxdur, amma trabikulyar şəbəkədə, yəni bunu kanalizasiyamı deyək, kanalizasiya daşıyan sistemdə normaldır. Bu səfər gözdaxili təzyiq çoxalır və göz gərginləşməyə başlayır. 2-ci hal - sekresiya normaldır, amma trabikulyar şəbəkə daralmış olur və mayeni tam sovurub apara bilmir, yenə gözdaxili təzyiq yüksəlmiş olur. 3-cü halda qarışıqdır. Həm trabikulyar şəbəkə daralmış olur, həm sekresiya çoxalmış olur. Bir də 4-cü hal var ki, sekresiya da normaldır, atım da, çıxma da normaldır. Fəqət ortada bloq var. Hər hansı bir şəkildə, yəni arxa kameradan ön kameraya mayenin axmağına maneçilik törədilir və bunun nəticəsində də gözdaxili təzyiq yüksəlmiş olur. İstənilən halda, nə olur olsun, səbəbi, mənbəyi və ya mənşəyi nə olur olsun, gözün daxilində təzyiq çoxalır. Gözdaxili təzyiq norma qəbul olunur 10-dan 21-ə qədər. Əgər təzyiq 10-dan aşağı düşərsə, bu səfər gözün daxilindəki orqanların bayaq dediyim turqor qəbul olunan gərginlik azaldığından qidalanma pozulur, toxumalar qidasız qalır. 21-dən çox olunca da gözün daxilində təzyiq yüksəlmiş olur və sinirlərin ən önəmli hissəsi, sinirləri, gözün arxasındakı sinirləri sıxır, onları zədələyir və onların ölümünə səbəb olur. Məlumdur ki, sinir toxuması elə toxumadır ki, bərpa olunmur, regenerasiyası olmur. Yəni ölmüş sinir hüceyrələri bir daha bərpa olmur.. Qlaukomanın da ən qorxduğumuz hissəsi torlu qişadakı sinirlərin sıxılıb məhv edilməsidir. Bunun nəticəsində başda görmə sahəmiz yavaş-yavaş daralmağa başlayır və sonra da tamamilə itir. Mirvari suyu ilə qara su ikisi də xəstəlikdir. Bunların fərqi mirvari suyuna görə itirilmiş görmə əməliyyat vasitəsi ilə bərpa oluna bilir sinir sağlam qaldığına görə. Amma qara suya görə itmiş görməni geri qaytarmaq mümkün deyil.
Bəzi xəstələrimiz gəlir. Daha çox erkən mərhələdə qlaukoma diaqnozunu qoyuruq. Xəstə: “Həkim, məndə qlaukoma var? Nə danışırsan?”. Depressiyaya düşür, panikləyir. Qlaukoma nə vaxt təhlükəlidir? Nəzarətsiz qalarsa. 2008-ci ildən müşahidə etdiyimiz xəstəmiz var, hələ də bu gün belə bir dənə də, yəni qlaukomaya görə bir dənə belə hüceyrə ölməyib. OCT vasitəsi ilə biz sinirlərin qalınlığını, hüceyrələrin sayını təqib edirik 6 aydan bir, ildə bir dəfə. Yəni qlaukoma nəzarətsiz qalarsa, risklidir, təhlükəlidir. Amma ağlı başında adam üçün qlaukoma o qədər də qorxulu deyil. Necə ki, şəkər xəstəliyi bir yaşım tərzidir. Xoş deyil, amma məcbursaq, qəbullanarıq. Hipertoniyanı qəbullanırıq, qlaukomanı da o şəkildə qəbullanmalıyıq. “Məndə qara su var, mən kor olacam” qəbul olunacaq şey deyil. Qlaukoma nəzarətdə olduğu müddətcə qorxulduğu qədər də təhlükəli xəstəlik deyil.