موضوع: امتحان بشر، سنت خداوند
1- آثار و برکات امتحان الهی در زندگی بشر
2- امتحان برای همه، گنهکاران، مؤمنان و اولیای الهی
3- ابزار امتحان الهی، جان و مال و فرزند
4- مقامات الهی در گرو گذشت از دنیا
5- صبر در سختی‌ها و مصیبت‌ها
6- نظارت الهی، عامل تقویت صبر و پایداری
7- مقایسه مشکلات دین‌داران‌ و افراد بی‌دین
دانلود صوت برنامه:
gharaati.ir/pic/sound/darsha/9...
بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله رب العالمین، بعدد ما احاط به علمه
«الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي»
بحث امشب بحث امتحان است. در قرآن یک آیه داریم خیلی‌ها شنیدید و بعضی هم حفظ هستید. «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ‏» قاری: متوجه نشدم. حاج آقا: «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ» قاری: «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ‏ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِين‏» (بقره/155) خداوند همه شما را امتحان می‌کند. کلمه «لَ» در قرآن یعنی حتماً، «إِنَّ الْإِنْسانَ‏ لَفِي‏ خُسْرٍ» (عصر/2) «إِنَّ الْإِنْسانَ لَيَطْغى‏» (علق/6) «لَ» یعنی حتماً، حتماً همه شما را خدا امتحان می‌کند. در اینجا چند بحث است. چرا امتحان می‌کند؟ امتحان با حوادث تلخ است، «بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ» مسأله ترس آور پیش می‌آید، جوع، گرسنگی، «وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ» مال ما و ما کم می‌شود. «وَ الْأَنْفُسِ» آدم داغ می‌بیند. «وَ الثَّمَراتِ» میوه‌ها از بین می‌رود. خدا با مرگ و کم درآمدی و قحطی و فقر و اینها شما را امتحان می‌کند. البته آیاتی هم داریم شما را توسط کار خیر امتحان می‌کند. «وَ نَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَيْرِ» قاری: «وَ نَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَيْرِ فِتْنَةً» (انبیاء/35) یعنی هم خوشی‌ها ابزار امتحان است، هم تلخی‌ها، گاهی پولی به کسی می‌دهیم. قرعه به اسمش می‌افتد، یک درآمدی، عنوانی، مقامی، هم شیرینی‌ها ابزار امتحان است و هم تلخی‌ها، دلیل امتحان چیست؟ من اینجا هفت مورد را نوشتم برای شما بگویم.
1- آثار و برکات امتحان الهی در زندگی بشر
1- آدم وقتی امتحان شد از غفلت بیرون می‌آید. قدیم می‌گفتند: خیابان خوب آن است که صاف باشد، حالا می‌گویند: خیابان صاف راننده خوابش می‌برد. جاده باید یک خرده پیچ داشته باشد که راننده خوابش نگیرد. آدم از غفلت بیرون می‌آید. 2- در مقابل امتحان‌ها اگر انسان صبور و مقاوم باشد، اجر دارد. 3- مقام می‌گیرد. قرآن یک آیه دارد می‌گوید: «وَ جَعَلْناهُمْ‏ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا» قاری: «وَ جَعَلْناهُمْ‏ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْراتِ» (انبیاء/73) یک آیه هم داریم «لَمَّا صَبَرُوا» قاری: «وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا» (سجده/24) یعنی چون صبر کردند در امتحان‌ها مقاومت کردند خدا به آنها مقام داد.
حدیث داریم پیغمبر ما جدش حضرت ابراهیم هر امتحانی که می‌کرد یک درجه بالا می‌رفت، سرگرد و بعد می‌شود سرهنگ و بعد می‌شود سرتیپ و بعد می‌شود... هی درجه درجه، اول حضرت ابراهیم عبدالله بود، یعنی بنده خدا، در امتحان رو سفید درآمد شد نبی الله، یک امتحان دیگر داد شد رسول الله، یک امتحان دیگر داد شد خلیل الله، آخرین امتحان شد امام، رهبر، ««وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا» امتحان، در مقابل امتحان...
بعضی سختی‌ها برای حالگیری است. طرف چموش است، یک سیلی می‌زنند حالش را بگیرند. بعضی سختی‌ها برای رشد است. بعضی سختی‌ها برای درجه است. من این را از قدیم شاید قبل از انقلاب یک حدیث پیدا کردم که خیلی حدیث خوبی است با یک مثل، در پادگان سه رقم سرباز را حالش را می‌گیرند. یک سربازی که خلاف کرده است. چون این سرباز در پادگان خلاف کرده است، به او می‌گویند: یک کار سختی بکن، امشب پست بده، کلاغ... چه می‌گویند؟ کلاغ پر برو، حال یک سرباز می‌گیرند چون چموشی کرده است. یک سرباز، سرباز خوبی است ولی به سختی کار می‌دهند. چرا؟ برای اینکه می‌خواهند رشدش بدهند. چون می‌خواهند رشد بدهند رزم شبانه و روزانه و در گردنه‌ها اذیت می‌کنند چون می‌خواهند رشدش بدهند. یک سرباز نزد افسر می آید و می‌گوید: هفته آینده خواهرم عروس می‌شود می‌شود شما هفته آینده یک هفته به من مرخصی بدهی؟ چون می‌خواهد در آینده مرخصی بدهد، می‌گوید: پس این هفته دو برابر کار کن، یا یک کارمندی است، مشکل مالی دارد، مدیر می‌گوید: شما دو ساعت اضافه بایست من اضافه کار به شما می‌دهم. سه رقم سرباز را حالش را می‌گیرند، سرباز چموش، برای اینکه می‌خواهند گوشمالی بدهند. ادبش کنند. سربازی که می‌خواهند رشدش بدهند، سربازی که می‌خواهند درجه بدهند. سرگرد است می‌خواهند سرهنگش کنند، یک کار سخت روی دوشش می‌گذارند می‌گویند: اگر این کار را کردی از سرگردی بالا می‌روی و سرهنگ می‌شوی.
2- امتحان برای همه، گنهکاران، مؤمنان و اولیای الهی
این حرف‌هایی که زدم در یک حدیث است. حدیث را می‌خوانم و فکر می‌کنم همه متوجه شوید و نیاز به ترجمه نداشته باشید. «البَلاء لِلظالِم‏ ادَب و لِلمُؤمن امتحان وَلِلَاولياءِ درجه» بلاها و سختی‌ها برای ظالم ادب است، برای مؤمن امتحان است، می‌خواهند رشد بدهند و برای اولیاء درجه است. آدم در امتحان‌ها خودش را هم می‌شناسد، گاهی آدم خودش را نمی‌شناسد. انسان خیلی وقت‌ها فکر می‌کند یک آدم مؤمن و حزب اللهی است ولی سر یک مسأله می‌بیند نه، بسیار آدم بی خودی است. خیلی آدم بی‌خودی است. امتحان باعث می‌شود آدم خودش، خودش را می‌شناسد که من قدرت دارم یا عاجز هستم. امتحان آدم را از رکود و زندگی یکنواخت بیرون می‌آورد. گاهی زیر پا را داغ می‌کنند تا آدم راه برود. امتحان باعث می‌شود رابطه ما با خدا معلوم شود. «هذا مِنْ‏ فَضْلِ‏ رَبِّي‏ لِيَبْلُوَنِي» قاری: «هذا مِنْ‏ فَضْلِ‏ رَبِّي‏ لِيَبْلُوَنِي أَ أَشْكُرُ أَمْ أَكْفُر» (نمل/40) حضرت سلیمان گفت: «هذا» این حکومت «من فضل ربی» از فضل خداست...