Róże Heliogabala, najgorszego cesarza Rzymu

Róże Heliogabala, najgorszego cesarza Rzymu | 218-222 n.e.

Рет қаралды 73,162

Күн бұрын

Awitus nie miał dobrej prasy. W pamięci historyków tak starożytnych jak tych nam współczesnych zapisał się jako ten cesarz, który najmniej chyba licował z powagą sprawowanego przezeń urzędu. Wyuzdane ekstrawagancje Gajusza, artystyczne fanaberie Nerona, małostkowość Domicjana miały być niczym wobec młodzieńca ze wschodu, którego krótkie, czteroletnie rządy zapisały się w kronikach jako okres dość spokojny, praktycznie pozbawiony wojen ale z drugiej strony, z perspektywy stolicy imperium jako krótki epizod pełen szaleństwa, rozwiązłości, okrucieństwa i orientalnego despotyzmu. Albo przynajmniej taką wersję historii przekazują nam nieliczne ale dość wiarygodne źródła.
Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara. Mój podcast historyczny jest w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach. Nie przepisuję wikipedii :D
Cover: "Róże Heliogabala" Lawrence Alma-Tadema
Wesprzyj nas na:
patronite.pl/mrocznewieki
buycoffee.to/mrocznewieki
Patroni:
Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Adrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych.
Teksty źródłowe:
Herodian, Historia Cesarstwa Rzymskiego, tłum. L. Piotrowicz, Ossolineum - DeAgostini 2004
Historycy Cesarstwa Rzymskiego, Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana,
tłum. H. Szelest, Czytelnik 1966
Kasjusz Dion, Historia Rzymska, Księgi 79 i 80, Loeb Classical Library edition, 1927
Literatura:
Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Tom II, PIW Warszawa 1992
Krawczuk A., Kronika starożytnego Rzymu, Iskry, Warszawa 1994
Krawczuk A., Poczet cesarzowych Rzymu, Iskry, Warszawa 2006
Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich, Iskry, Warszawa 1986
Prado L. de A., The Emperor Elagabalus. Fact or Fiction?, Cambridge University Press 2014
Sidebottom H., The Mad Emperor. Heliogabalus and the Decadence of Rome, Oneworld 2022
Muzyka w tle:
• Hydra - Huma Huma (No ...
audiojungle.net/item/dark-eth...
• The Empty Moons of Jup...
• Dawn of Man
• Contact
• Mayan Ritual
Licencje Creative Commons:
creativecommons.org/licenses/...
creativecommons.org/licenses/...
0:00 Czarna Legenda Heliogabala
2:25 Sewerowie
10:06 Makrynus
16:36 Julia Meza
25:28 Rewolta
32:12 Nowy cesarz
41:44 Elagabal w Rzymie
53:38 Małżeństwa
1:00:26 Róże Heliogabala
1:07:27 Upadek
1:23:23 Bibliografia i podziękowania

Пікірлер: 140

@eskil6096 8 ай бұрын

Wasze podcasty są fantastyczne i epickie. Głos lektora, świetnie dobrana muzyka i merytoryczny materiał przenoszą nas w inny świat czyniąc naszą codzienność lepszą :D Błagam nigdy nie zarzućcie tej wspaniałej pracy , którą z takim trudem i poświęceniem wykonujecie. Pozdrawiam serdecznie !

@mrocznewieki 8 ай бұрын

Dziękuję bardzo :)

@zjemcimaslo6143 8 ай бұрын

Wyznawca Bala na tronie w Rzymie i jakiś czarny kamień ciekawe co potem z tym kamieniem się stało. Może do Mekki trafił?

@marta9127 8 ай бұрын

Dziękuję! Podcast Mroczne Wieki to prawdziwa perełka. Zawsze interesujące, świetnie przygotowane treści i do tego ta jedyna w swoim rodzaju narracja 👏🏻 Czekam na opowieści o kolejnych władcach Rzymu 😊 Przyłączam się do chóru z prośbą o Marka Aureliusza... P.S. Zazwyczaj słucham, nie oglądam... Dzisiaj zerkałam także i na część graficzną. Oprócz fantastycznych „Róż...”, moją uwagę przyciągnęła „Uczta Platona” Feuerbacha - interesujące zestawienie: opowieść o Heliogabalu i Agaton witający fantastyczny orszak Alkibiadesa 😉 Na marginesie marginesu: w ogóle to jednak jest ciekawe, jak XIX-wieczne malarstwo wpłynęło na nasze wyobrażenia o starożytności! Chyba równie intensywnie, jak te „białe” rzeźby i fasady budynków, które po prostu z czasem utraciły żywość swych barw, a od których tak trudno nam się uwolnić...

@mrocznewieki 8 ай бұрын

Marek Aureliusz będzie z pewnością. Malarstwo z pewnością miało olbrzymi wpływ na sposób w jaki postrzegamy starożytność, chociaż akurat Alma-Tadema opierał swoje obrazy na głębokich studiach rzymskich/greckich strojów i wnętrz. Końcem XIX wieku jego płótna odzwierciedlały szczyt ówczesnej wiedzy. Dzisiaj już nieco się zdezaktualizowały. Zawsze bardziej ceniłem Georgesa Rochegrosse'a.

@carlos-jl9jy 8 ай бұрын

Do szczęścia brakuje mi tylko kilkugodzinnego materiału o Dioklecjanie. Odcinek jak zawsze top!

8 ай бұрын

Dziękuję bardzo za materiał. Pozdrawiam

@memeu 8 ай бұрын

Kiedy Karakan "oddawał się rozkoszom wypróżniania się" właśnie wciągałem naleśnika z mascarpone i czekoladą. To było wyjątkowo nie na miejscu ze strony Karakana - nawet mi zaszkodził.

@monikapycinska9978 8 ай бұрын

Alle niespodzianka, czytalem o Gościu, ale jeszcze chętnie posłucham. Bardzo dziękuję

@JB_VI 8 ай бұрын

Jak zwykle merytorycznie i ciekawie. Świetna robota, mój ulubiony kanał na YT. Czekam tylko na odcinek o wspomnianym na wstępie Marku Aureliuszu ❤

@raulkramarski2082 8 ай бұрын

Super materiał. Jak zwykle pełen profesjonalizm

@gilgamesh1644 8 ай бұрын

Skoro wraca Pan do omawiania poszczególnych cezarów to czekam na Aureliana :) Pozdrawiam i dziękuję za kolejne świetne słuchowisko

@marcusarrinusclemens7347 8 ай бұрын

Popieram!

@ansuz3653 8 ай бұрын

Jak zwykle posłucham już w łóżku wieczorem. ;)

@ArturBiaosiewicz 8 ай бұрын

Już się cieszę na słuchanie 😊

@ewrt122 8 ай бұрын

Jejku a tak serio posłuchałbym historii cesarza bizantyjskiego Herakliusza... to też bardzo ciekawa postać. Pozdrawiam ;) 😉

@agnarmagnuson4476 8 ай бұрын

Świetny program, serdeczne dzięki.

@ciucimok09 8 ай бұрын

Ależ to była wybitna postać, mój ulubiony władca Rzymu :). To teraz jego następca Aleksander

@yoginka1 8 ай бұрын

Pisz po polsku.

@FeuerKriegDivisionPoland 8 ай бұрын

@@yoginka1przecież napisał po polsku

@rademene1 8 ай бұрын

Piekny podcast, ciekawy temat. Dzisiaj nauczylem sie czegos nowego o starozytynym Rzymie, dziekuje 💪

@00700A 8 ай бұрын

Przy Heliogabalu , Gajusz był wybitnym i wielkim władcą .

@mrocznewieki 8 ай бұрын

Jeszcze jak!

@djcarlos687 8 ай бұрын

O ! Wow! Ale zaskoczyliście teraz xDD !!! Tylko że ( bez oczywiście urazy) osobiście najpierw bym wolał chronologicznie podkastu o Neronie ( o którym myślalem zaraz po tym podkaście z Kaligulą).Ale to już taka moja dygresja. Z wielką chęcia zobacze ten podkast !

@KlimatorUzurpator91 8 ай бұрын

Boże błogosław Mroczne wieki !

@koczisek 8 ай бұрын

Megafallokracja się przyjęła i występuje do dzisiaj! Pomimo dużej ilości krwi, zboczeń i odchodów, był to bardzo wesoły odcinek serialu o cesarzach. ;D

@Dyzzzma 7 ай бұрын

Fascynujący materiał, dziękuję. 😃

@marvju209 8 ай бұрын

🤩 Dzięki

@thrawn1572 8 ай бұрын

Gdy zobaczylem tytul odcinka przez chwile nue mogłem otrzasnąć się otępienia a puźniej moja twarz nie opuszczał szeroki, z pewnością glupkowaty, uśmiech😅 Z biegiem trwania podkastu tylko się poszerzał 😅

@kamilg5368 8 ай бұрын

dzięki za program

@jarope81 8 ай бұрын

jak zawsze wspaniały materiał

@anonimowyczowiek5463 8 ай бұрын

Siemka, fajnie że nowy odcinek wleciał 👋

@klaudiuszmisiak9719 8 ай бұрын

Świetny materiał, liczę na kolejne poświęcone historii Imperium

@zbigniewgrzesiak7131 7 ай бұрын

Jak zawsze mistrzostwo

@user-wk9to1to1p 7 ай бұрын

Fenomenalny podcast, czekam na więcej 😉

@Ziemas88 5 ай бұрын

bardzo szanuje Pana pracę, świetne podcasty, jeden z najlepszych kanałów na polskim yt

@krade0603 7 ай бұрын

Tradycyjnie super 👍👏🥇📚

@leszekmazur8371 8 ай бұрын

Właśnie odkryłem kanał. Dziękuję! :) Świetny materiał! :)

@00700A 8 ай бұрын

Nie oczekiwałem, a się spełniło. Dzięki

@zuzannazaniemysl7694 7 ай бұрын

Wspaniała robota. 👍👍👍👍👍

@tamgdziemacie1 8 ай бұрын

O słucham z uwagą.

@Krzysztof_Kwiatkowski 8 ай бұрын

👍Niechaj Ci się darzy

@matis4638 8 ай бұрын

Witam, pozdrawiam serdecznie 😊

@kamelokami4434 8 ай бұрын

Dzięki za ten długi wyczerpujący odcinek, proszę więcej takich ciekawych tematów 😮

@greg7381 6 ай бұрын

Wspanialy kanał, swietny materiał

@michaelsedzikowski3669 7 ай бұрын

Przeczytałem pierwszy tom o Maku Balliście "Ogień na wschodzie". Trochę mi zeszło, ale bynajmniej nie dlatego, że książka była nudna. Po prostu byłem bardzo zajęty ostatnio. Autor bez bicia sam mówi, że nie wszystkie źródła są wiarygodne, oraz że jest w ogóle mało źródeł z tej epoki. Mówi też oględnie gdzie posłużył się fikcją literacką. Niemniej pierwszy tom jest całkiem niezły. Może to nie ta sama półka co Mika Waltari, czy Gemello, bardziej jak G. G. Kay, F.G Begtsston, czy Genne Wolf. Godna polecenia dla miłośników historii Rzymu.

@fandzejka9540 8 ай бұрын

Przypuszczałem, że dzisiaj wjedzie nowy odcinek 😊

@bartoszgrabarek4850 5 ай бұрын

Jeden z najlepszych kanałów tematycznych na KZfaq . Jestem za a nawet przeciw! A przeciw jestem śmierci Druzzyli i Komodusowi też. Śmierć Juliusza jest tragedią dla cesarstwa Rzymskiego i jego pochylnią

@gonzogorf7019 8 ай бұрын

o jak miło!

@michaelsedzikowski3669 8 ай бұрын

Znalazłem Harrego Sidebottoma. Aż 6 książek cyklu o Marku Balliście. Dzięki. Odcinek jak zawsze imponująno kompetenty. 👍

@GokuRoman008 8 ай бұрын

Siemka, przyznaję że wcześniej nie znałem tego władcy Rzymu. Bardzo ciekawy materiał 😉👍

@user-im4ii4vb3w 7 ай бұрын

Dziękuję za bardzo dobry materiał. Ciekawie się słuchało. Pozdrawiam tak trzymać.

@martagajewska3818 2 ай бұрын

Nadrabiam wszystko. Rewelacyjny podkast. A autor i lektor klasa!

@grzegorzbrzeczyszczykiewic4559 8 ай бұрын

Zajebiste ! 😮

@przemysawpietka4086 7 ай бұрын

Mój ulubiony ananas wśród cesarzy :)

@alauda1840 8 ай бұрын

Doskonały,profesjonalny materiał.Narrator,co rzadkie obecnie,używa nienagannej polszczyzny.

@wiktormyers8324 8 ай бұрын

Bardzo dziękuję za wyjątkową ważne ciekawe informacje

@waldemarbiaek3549 7 ай бұрын

Dziękuję i pozdrawiam.

@kubacski8454 Ай бұрын

Wszystkie odcinki są super, ale te o mniej popularnych w popkulturze cesarzach są superowniejsze

@MD-kc3uu 8 ай бұрын

prześwietny materiał i wspaniały lektor. gj!!!

@bartoszkowalski9570 Ай бұрын

Heliogabala jako postać historyczną trudno oceniać pozytywnie. Ale na zorganizowanej przez niego imprezie chciałoby się być :D Choć niekoniecznie jako ulubiony imprezowicz cesarza.

@krzysztoflanger6015 8 ай бұрын

Ten się umiał bawić 😁

@rafaljakuczewski9128 8 ай бұрын

❤dobre dobre....

@kingspore5000 8 ай бұрын

Jedna z najciekawszych i najbardziej intrygujących postaci w historii Rzymu, definitywnie jeden z moich ulubionych princepsów. Pierwszy drag-queen i prawie tranwestytowy władca w historii

@ansuz3653 8 ай бұрын

Teraz już wiem jakie kryteria oceny mają lewoskrętni wyborcy i rozumiem dlaczego emigranci przybyli świeżo do Europy, tuż po otrzymaniu sowitego socjału pogardzają nami. (pato-demokracja)

@HusiRR 8 ай бұрын

Cała masa Julek 😂🤣😂 jesteś niesamowity.

@waldemar4919 7 ай бұрын

Wspaniały podcast. Jedna tylko korekta: 1:08:20 pokazuje się obraz Lawrence Alma-Tadema ukazujący odnalezienie Klaudiusza ukrytego za kotarą podczas zamachu na Kaligulę i obwołanie go cesarzem przez gwardię pretoriańską, co może jednak podkreślać ogromny wpływ gwardii na zmiany władców.

@mrocznewieki 7 ай бұрын

Tak, ten obraz przedstawia Klaudiusza za kotarą.

@Andi030592 8 ай бұрын

To juz bedzie taki standard ze Twoje materialy beda mi pomagac przetrwac oststnie godziny w pracy przed weekendem? Jak tak to nie mam nic przeciwko.

@TheOraw22 7 ай бұрын

Z podziękowaniem za niebywały wkład pracy jaki wkładasz w przygotowanie tych fantastycznych materiałow . Ahoj 🖐😊

@mrocznewieki 7 ай бұрын

Dziękuję bardzo serdecznie

@olk2394 8 ай бұрын

Dobrze, że nie pożył trochę dłużej, bo do małych chłopców pewnie też by się dobierał A tak w ogóle to 2:55, nazywam się Maximus Decimius Meridus...

@WolvGame 4 ай бұрын

Wybitnej jakości materiał❤

@marlenakranc1279 8 ай бұрын

Wspaniały film konkretny i rzetelny . Zrobicie kolejny film o Neronie , albo Hannibalu Barkasie!

@mvwasowski 8 ай бұрын

Super

@bushido_33 8 ай бұрын

To może jakiś zbiorcze wideo o pięciu dobrych cesarzach? Choć patrząc na długość tego materiału to będzie to tak naprawdę pięć odcinków. ;D

@donaj3053 8 ай бұрын

❤

@JanPuma 7 ай бұрын

Bądź pionierem, zrób coś o Dioklecjanie.

@maciejparys9751 8 ай бұрын

Podejrzewałem,że będzie na tapecie . Dla zasięgu

@TheMichael750 8 ай бұрын

niesamowite że najpotężniejszym człowiekiem ówczesnej starożytności był ktoś taki xD

@mrocznewieki 8 ай бұрын

Meza chyba jednak miała więcej do gadania. W końcu to nie ją utopiono w Tybrze.

@MrVilgefortz 8 ай бұрын

ponoć woki uwielbiają tego cesarza

@kingspore5000 8 ай бұрын

Zrób odcinek o Mitrytadesie VI Eupatorze! Niezwykle intrygująca i tragiczna postać, niesłusznie zapomniana...a szkoda!

@mrocznewieki 8 ай бұрын

Jest w planach.

@kingspore5000 8 ай бұрын

😍😍😍😍😍@@mrocznewieki

@pewneosoby2108 8 ай бұрын

A ja bym chciał coś o Tengryzmie i/lub nomadach mrocznych wieków.

@WolvGame 8 ай бұрын

Więcej rzymu

@mrocznewieki 8 ай бұрын

Kolejny epizod też będzie w Rzymie.

@WolvGame 8 ай бұрын

@@mrocznewieki niech żyje Rzym!

@josearkadiomorales4335 8 ай бұрын

Nowy Kuźniar to święto 🎉❤

@dollaswae3518 8 ай бұрын

Gościu wrzuca ten komentarz za każdym razem od chyba roku

@PKowalski2009 8 ай бұрын

Sława zasięgowi :)

@piotrmaniawski930 7 ай бұрын

Pamiętaj że ofiary z dzieci składali również Izraelici. Dla Jahwe rzecz jasna.

@stalkerpl4885 8 ай бұрын

Pozdrawiam

@justynajurzynska7974 8 ай бұрын

Jak zwykle wspaniale. Jest szansa na odcinek o Dioklecjanie?

@mrocznewieki 8 ай бұрын

Kiedyś z pewnością.

@jacekplacek9288 7 ай бұрын

Niebezpieczne kobiety wtedy byly.. Dyktatura jajnikow:)

@Crovaify 8 ай бұрын

Jeden z gorszych odcinków. Zdarza Ci się pomijać ważne rzeczy, a inne zbyt urpaszczać, przez co całość robi się niejasna

@mrocznewieki 8 ай бұрын

Cóż ważnego pominąłem?

@IiNICKSiI 8 ай бұрын

@AuroraHyperborea 8 ай бұрын

32:50 brawoo :-)

@ihaszhasz762 6 ай бұрын

Meza , fantastyczna kobieta ! Taką Mezę znałam osobiście - zwała się Helcia - Avitus - beznadziejny, ale jakże piękny władca, przynajmniej tyle! A nasi włodarze też beznadziejni,a na ich gęby ?! Lepiej spuśćmy zasłonę.

@member_mb7366 8 ай бұрын

💣👍

@PaweJot-mb8pn 8 ай бұрын

Materiał okuratny sprawiedliwy i tak dalej

@viz12345 14 күн бұрын

czyli śmiszki i biedronie na tronie to nic nowego

@jakubpiekut1997 8 ай бұрын

Ciekawym i zapomnianym zagadnieniem jest to że Żydzi chętnie osiedlali się w Państwie Partów i później Persji Sasanidów tak jaki wieki później w 1 RP Jest literatura na ten temat ?

@Mindam0 7 ай бұрын

12:33 zapomniałeś chyba o Pertynaksie ; )

@mrocznewieki 7 ай бұрын

Nie zapomniałem. Pertynaks wylądował w worku z pozostałymi eferycznymi cesarzami (Pesceniusz N. i Klodiusz A.) niewartymi wspominania w tym materiale.

@Mindam0 7 ай бұрын

@@mrocznewieki a to chyba, że tak. A planujesz może odcinek o tego typu cesarzach?

@mrocznewieki 7 ай бұрын

Jeżeli kiedyś dojdę do Sewerów to wspomnę o tej trójce. Tutaj po prostu nie było dla nich miejsca.@@Mindam0

@tomfol1475 8 ай бұрын

Odcinek o Rzymie +5 do ciekawości

@filipbudzik 7 ай бұрын

Gaj... Awitus nie miał dobrej prasy Gdzieś to słyszałem😅

@mrocznewieki 7 ай бұрын

Ja też

@eswetreeg9230 8 ай бұрын

Słuchając historii Awitusa nabieram wrażenia, że ów cesarz nie do końca poczuwał się do bycia przedstawicielem płci męskiej. Zwłaszcza ta historia z zapytaniem o rekonstrukcję pochwy...

@mrocznewieki 8 ай бұрын

O ile relacje są oparte na faktach jest duże prawdopodobieństwo, że Awitus wolałby urodzić się jako kobieta. Zdarza się.

@martinserwatka7128 8 ай бұрын

Tak malo komentarzy? Ludzie nie umieja sie juz bawic :-p

@nyctibius339 7 ай бұрын

Będzie Aleksander Sewer? 🙂

@mrocznewieki 7 ай бұрын

W jakimś zbiorczym odcinku o kryzysie III wieku pewnie tak. Sam w sobie nie jest wystarczająco interesujący

@matapomaga4523 7 ай бұрын

O.K.

@TheOraw22 8 ай бұрын

Ahoj 🖐️🙂

@tomekumb 8 ай бұрын

Dlaczego robisz filmy tylko o złych ludziach i negatywnych aspektach historii? Czemu nie zrobisz materiału o czymś albo kimś pozytywnym np. o Marku Aureliuszu albo o wynalazkach starożytnego świata, które dzisiaj wielu by zaskoczyły np. kanalizacja, rzymskie termy. W dzisiejszym świecie promuje się tylko brutalność i nienawiść, a historia ludzkości to nie tylko zło.

@ansuz3653 8 ай бұрын

Dobrzy ludzie istnieją tylko w bajkach dla dzieci. Powinieneś poszukać kanału dla ludzi w swoim wieku. (Wiedziałem to już będąc w przedszkolu i zawsze płakałem, gdy jakiś "dobry" bohater zabił "złego" wilka.)

@ballen188 8 ай бұрын

@@ansuz3653XDDD kto cię tak skrzywdził emo boyu

@tomekumb 8 ай бұрын

@@ansuz3653 czyli chcesz mi powiedzieć, że w historii ludzkości nie było wynalazców jak Archimedes, albo dobrych cesarzy jak Marek Aureliusz? Gdyby przyjąć taką postawę to opis obecnego świata zawierałby tylko obecne wojny jak Ukraina z Rosją, okrucieństwa Putina, czy Hamasu, a nic byś nie powiedział o osiągnięciach takich jak internet, loty w kosmos itp. Jeśli uważasz, że nie ma dobrych ludzi i świat jest do szpiku zły to żal mi Ciebie, że żyjesz w takim świecie.

@ansuz3653 8 ай бұрын

@@tomekumb Nie chcę. Chcę powiedzieć, że Marek Aureliusz nie był lepszy, lub gorszy znacząco od innych cesarzy rzymskich. Większość naszych informacji to propaganda, ponieważ ludzie rzadko bywają obiektywni. Szczególnie, że wtedy nie było smartfonów z kamerkami i nie można było zobaczyć informacji w formie filmu.

@ansuz3653 8 ай бұрын

@@ballen188 Z jełopami i zwierzętami nie dyskutuję.

@bartiboy7228 2 ай бұрын

Boģ góry w czarnym obelisku? Czyżby ten sam który stoi w Mekce? Z tego co słyszałem jest o wiele starszy niż islam i wcześniej też był przedmiotem kultu.