Wyrażając oczywiście szacun dla Twórcy filmu, chciałbym jednak ten akurat wpis poświęcić na odpowiedź dla licznych tutaj „ekspertów od mowy śląskiej”. Ostatecznie przekonało mnie to, że jeden z użytkowników zapytał prześmiewczo, czy mamy jakieś podręczniki gramatyki śląskiego języka. Odpowiadam więc temu Panu i innym mającym podobny poziom wiedzy w tej kwestii: Ja, ôzajist mōmy prawidła ślōnskij gŏdki Bez ôstatnich kelanŏście rokōw standaryzowano i kodyfikowano było ślōskõ mowã. Powziyńcia skirz standaryzacyje dialektōw ślōnskich były kludzōne uż dŏwnieć, atoli dziepiyro idyjŏ kerõ kludziyła skupina Pro Loquela Silesiana (kerõ tworzili bezma w cołkości forszery ze katowskij Uniwerzitejty Ślōnskij) sie na isto podarziła. Łōńskigo roku wydano było zasi piyrszy podryncznik tykajōncy ślōnskij gŏdki „Zasady pisowni języka śląskiego”, kerego autorym je dochtōr hab. Hynryk Jaroszewicz ze Uniwerzitejty Wrocławskij. Sōm słowniki polsko-ślōnske (tyż internetowe). Ôkrōm tego je srogŏ skupina roztomajtych twōrcōw (pisŏrzy, dichtrōw, żurnalistōw), kerzi tworzōm we standaryzowanyj (ślabikŏrzowyj) gŏdce ślōnskij. We ślōnskim jynzyku szrajbowanŏ je poezyjŏ, publicystyka, ôkludzŏcze, beletrystyka, sztuki tyjatralne, baji rŏzrprŏwki ze dōmyny filozofije. Je tyż zgolymŏ dolmeczrōw, kerzi przekłŏdajōm na gŏdkã ślōnskõ literaturã ze inkszych jynzykōw. Bez bajszpil pōn Mirosław Syniawa we raji publikacyji „Dante i inksi” mŏ baji gedichty, kere przełożōł promp ze gŏdki chińskij. Coby mieć przileżytość srogõ partã tych ksiōnżkōw trefić, styknie wlyź na zajta ferlyjgera Silesia Progress. Na koniec parę zdań w języku polskim. Otóż nie mam złudzeń, co do tego, by te i podobne argumenty były w stanie zmusić do jakiejkolwiek refleksji „pseudo-piewców polskości”. Zastanawia mnie tylko jaki mechanizm sprawia, ze naród który sam w przeszłości musiał walczyć nie tylko o niezależność, ale też o swoją wtórną podmiotowość w sensie kulturowym i tożsamościowym - teraz tych samych rzeczy odmawia innym. Śląsk nie jest jednym z wielu regionów Polski, ale krainą, która z polską państwowością była związana tylko od 990 do 1194 r. Na terenie Śląska przez ostatnie 1300 lat (począwszy od Państwa Samona) kolejne państwowości zmieniały się 24 razy. Natomiast to, że Śląsk jest w tej chwili zupełnie spolszczony zawdzięczamy stalinowskim czystkom etnicznym po 1945, w wyniku których 70% śląskich autochtonów zostało ze Śląska wypędzonych lub wymordowanych. Dzisiaj ludności etnicznej na Dolnym Śląsku nie ma w ogóle (poniżej 1%), zaś na Górnym Śląsku jest ok. 25% autochtonów. Resztę zrobiła agresywna polonizacja i archetypizacja śląskości, która miała się kojarzyć jedynie z „uwalonym” sadzą prostakiem „spod komina”, nie potrafiącym nawet mówić „czystą polszczyzną” (nie ważne, że już w 1920 r. 40% mieszkańców Śląska mówiło w dwóch językach, a poziom analfabetyzmu wynosił 1%, podczas gdy w Rzeczpospolitej ok. 45%). Oprócz tego - hałdy, szyby, brud i zaściankowość - to miały być jedyne znaki rozpoznawcze śląskości. Dlatego wielu Ślązaków urodzonych po 1945 r., zaczęło się wstydzić swego pochodzenia i swej mowy nie chcąc być „gorszym rodzajem Polaka”, bo do tego sprowadzono śląską tożsamość (ci starsi robili to ze strachu, bo pamiętali powojenne realia). Natomiast język śląski, jak każda mowa na świecie nie zaistniała w wyniku magicznego zaklęcia, ale dlatego, że jakaś społeczność na jakimś etapie rozwoju swej kultury zapragnęła mieć własny kod porozumiewania (także w wersji pisanej). Dlatego też kolejne nacje kodyfikowały swój język, tworząc wersję „oficjalną” z pokrewnych dialektów. Przecież Polacy robili to 500 lat temu, Czesi wtórnie standaryzowali swój język w XIX w. Podobnie Rumuni i Węgrzy. Są jednak nacje, które w ogóle nie maja swojego języka i nie przeszkadza im to w posiadaniu etnicznej podmiotowości (Belgowie, Szwajcarzy, Austriacy, Amerykanie, Kanadyjczycy, Australijczycy i cała Ameryka Łacińska). Inne jeszcze nacje mają własną mowę, ale prawie jej nie używają (Irlandczycy, Szkoci, Walijczycy). Przecież ogromna większość Ukraińców mówi w języku swoich wrogów, to samo z Irlandczykami, którzy wyzwalając się spod brytyjskiej okupacji mówili prawie wyłącznie po angielsku… Zresztą, skoro nasi śląscy przodkowie przeżywali ze strony Polaków stokroć gorsze rzeczy, niż internetowy hejt i słowną agresję, więc nas to na pewno nie zabije. Ponadto im bardziej będziecie nam czegoś zabraniać tym bardziej będziemy tego pragnąć - jako Polacy powinniście to doskonale wiedzieć. Możecie sobie mówić, że nie ma śląskiego języka, a my będziemy w tym języku pisać książki, wiersze, sztuki, artykuły i w końcu staniecie się śmiesznymi upierdliwymi ignorantami. Możecie ryczeć wniebogłosy, że nie ma śląskości i etnicznej podmiotowości Ślązaków, ale nie możecie nam tego zabrać, bo my nie mamy śląskich dowodów osobistych, więc tożsamość mamy wypisaną w sercu, a im głośniej będziecie zakazywać, tym śląskość będzie bardziej modna nawet poza Śląskiem… Warto to przemyśleć, zamiast bezrefleksyjnie leczyć swe kompleksy próbując upokorzyć innych… Na szczęście jest wielu (może nawet większość Polaków), którzy mają zdroworozsądkowe podejście do tych spraw (na przykład w ciągu ostatniego miesiąca dwie polskie firmy wchodzące na rynek na Śląsku zwróciły się do mnie o przetłumaczenie strony internetowej lub katalogu produktów na język śląski - zapewne ze względów marketingowych, bo śląskość staje się coraz bardziej)… Ot, tyle zyskał Pan Duda, swoja złośliwością… P.S. Oczywiście mógłbym powyższy tekst napisać w języku śląskim, ale osoby twierdzące, że śląski to tylko odmiana polszczyzny nie byłaby w stanie nic zrozumieć.

Sebastian bravo za odwaga i prowda! Wszystko co nasze śląskie poniemieckie roz...... i Wie immer super tajlik 👍🏻

Po zagłębieniu się w wirach internetu oraz w wywodach nt dialektów i językowej dialektyki w komentarzach na tym kanale, doszedłem w końcu, i to jako nielingwista bo studiowałem jedynie stamtysz filozofię bez dyplomu, do następujących konkluzii. Dialekty językowe na Górnym Śląsku to dwa główne nurty. Pierwszy nurt dzisiaj, bazuje na gramatyce języka polskiego z dodatkami germanizmów. Drugi główny nurt odwrotnie, bazą gramatyczną jest język niemiecki a implantaty to polonizmy. Różnice w tych podobno liczebnie 101 dialektach pierwszego nurtu to jedynie subtelności. To samo dotyczy nurtu drugiego, tego bez tych 101 dialektów. Kluczowy problem to jednak to, że te dwa narzecza nie wpadają do tej samej Odry. Ta przysłowiowo górnośląska rzeka, językowo nie łączy a jedynie dzieli. I proszę mnie tutaj źle nie zrozumieć, to nie jest winą tej rzeki, ona za to nic nie może! Życzę producentom kanału powodzenia.

Zocny tajlik ✌️historyjo je ważnŏ

Slawentzitz blank jednako jak moja Sło Gōra, bez feler tajla Bytomio, miasta ftore je nojbarzij na zachód wykludzonōm sztadtajlōm Lwowa😉 Widza tres ze geszeftu "gryfnie", jo mom sprawiōne trzi tresy tam i pasek ze szelōm kaj je napis Górny Ślōnsk. We Świyrklańcu tys polajrdy zachabiyli marmury ze pałacu, coby je dać do Domu Kultury(gynał polsko kultura)😁we Dąbrowie Górniczej. Polsko kultura, porwać marmury, i postawić u sia we Kulturhauzie.🤣Piyrwyj perzōny godali, polnische wirtschaft. A tajlik seba jak dycko superklasa, rod zech je na nie kukać. 🙂 Cekōm na Chronstau, bo tam je fajny fusbalklub, mianuje sie Erste Fusbalklub Chronstau, i tam modziki ze niymieckigo manszaftu trynówali 😉 Je zech jejich fanym skiż miana, i skiż tego iże tam je masa Ślōnzoków we wsi. Polajdry to mianujōm Chrząstowice, tajla uopolsko Wiyrchnego Ślōnska.

LUBIE SLONSKA GODKA PODOBNO DO NASZYJ RICHTIG POZNANSKIEGO GODANIA

Bardzo dziękuję za koleja ciekawa rajze. Milego weekendu, Grzesiek z Glubczyc

"Zur sprachlichen Situation in Oberschlesien" praca magisterska Magdaleny Kucharczyk z roku 2010 LMU München. Wyniesione wnioski w tej pracy to: lexemy (pojedyncze słowa) w jezyku śląskim są Ślązakom dosć dobrze znane i używane. Przykłady: galoty, bajtel, bifej, lojfer ... Śląskie konstrukcje zdaniowe (Satzkonstruktionen) są prawie nie używane. Przykłady: Dej mi ta książka, On je 30 lat stary. Czyli wtedy już w roku 2010 mało kto mówił po śląsku. Badania przeprowadzono w woj. opolskim i śląskim wsród osób pochodzenia śląskiego. Mamy rok 2024 i podejrzewam ze dzisiaj jest jeszcze gorzej.

ciekawy odcinek ;)

Pozdrawiom Serdecznie Super..

21:30 w Jedlicach pod Ozimkiem kanał wodny przepływa pod(!) rzeką Malapane.

Mosz recht. Seba jo co ida połazić po parku w Swierkolu, zaroz musza paskudnie gadać w myślach, bo moj dekel nie ogarnio, jak szło tak rozd......taki obiekt. Mały Wersal. Masakra, Polok nic nie umi szanować, nic. Oma godała co cześć rozkradli i wywiezili za brynica i pobudowali chlapy a reszta cegieł wywiezili bo warszawa trzeba bylo odbudować. A Brama wywiezili do zoo w Chorzowie. Mysla co durne komuchy miały pretekst zeby rozbierać te Pałace i zomki...bo co niemieckie to było,zle a teraz ich suchaja, co za ludzie, abo gadają ukrto opcja nimiecko😂,a za 4 lata jakie my to sa fajne i potrzebne. Brak słów. I mosz fajne te koszulki fest a fest. Dobro robota,

Kochom ten Kanal bo prawda godo❤❤

Dziynkuja CI za prowda o naszym hajmacie!!!!Jeszcze długopis bydzie sie uczon naszej godki.Super tajlik yno tak dali.Pozdrawiom z Racibołrza

Pozdrawiam serdecznie!Dzięki za kolejny wspaniały wykład z prawdziwej historii:) I mam nadzieję że kiedyś wpadniesz do Gross Strehliz Ps.też jest co pokazać.

Bardzo ciekawy serial, jest mi bliski poniewaz zyje na Slasku Opolskim, odpoczywam ogladajac odcinki , odcinam sie od programow politycznych Przykro ale musze przyznac to polacy repatryjanci rozebrali palac Slawiecice i wiele innych zabytkow

Jestem w szoku, że taka perełka architektury po prostu przestała istnieć. Szukałem jakiś informacji na temat tego czy ktoś podjął decyzję o jego zniszczeniu i w jaki sposób się to dokonało. Niestety cała sprawa owiana jest tajemnicą. Tłumaczenie że został rozkradziony przez okolicznych mieszkańców(czasem takie bzdury piszą) jest absurdalne, nie ta skala i nie ta wielkość. Mam nadzieję, że ktoś dojdzie do prawdy i wyjaśni jak do tego barbarzyntwa doszło, muszą być jakcyś świadkowie i jakieś dokumenty w archiwach.

Witom! Jest żech jak zawsze zafascynowany tymi tajlikami ! Coś piynknego . Moga na to godzinami patrzeć . Dziynkuja

Kolejny raz mamy ukazywane resztki dawnego piękna i jego dewastacji przez przybyszów. Jestem pewien, że śląska godka nie zginie i będzie się rozwijać, a zniszczone zabytki zostaną odrestaurowane. Jednak mam taki smuteczek, który wynika z tego, że wszyscy rodzimy się w ten sam sposób i tak samo umieramy. Jednak nie wszyscy w swoim życiu zasługują na miano „człowiek”. Od siebie dodam, jak bardzo sterroryzowano Ślązaków. Do mojego filmu chciałem uzyskać relacje naocznego świadka. Dziadek 93 lata, porusza się o chodziku. On nic nie wie, niczego nie widział. Jego wnuczka mówi, że on boi się, że Rusy znowu przyjdą, ale bardziej boi się Poloków. Takich filmów o Śląsku, zabytkach i historii powinno być więcej.

Przyjyzdzej do Tarnowitz abo Tarnowskich Gōr 😂

hejo ;)

a co sądzisz o KBW i LWP a Partyzantce anty Sovieckiej? @ŚLŌNSKŎ RAJZA

Jak zowdy fajny tajlik ino szkoda że brakło informacji o Gustavie i Max Giemsa z Blachowni fest zasłużone persony urodzone w Blechhammer

Rajzuj Bastek do Zōbrza, piykne place sam sōm.

Pozdrawiam,serdecznie.

Na kanale Grzegorz Stępień Pokazany jest port w Kędzierzynie-Koźlu, opuszczony port Szkoda że nie nakreciles o nim Ładne budynki niestety niszczejące

Seba ... tys je pieron ... i tak 3mac !!!! Jo som ... to lubia morawskie wino .... noooo calkiem bez cufall pewnikiem ... hehe

Pykno i ciekawo maloznano historyjo 😮😊

Dobry film możno trocha borołkow co po wojnie tam pszijechało sie cojś dowiedziało bo we szkole mieli ciymnota przez 4 pokolenŏ wciskanŏ

A kim ty chcesz być niemcem czy Ślązakiem. Bo sie już gubię. Naprawdę! Lubię Twój kanał . Ciebie szanuję od miesięcy. Ale dziwnie się to ogląda. Ogólnie to europa i wielka ameryka , rozwaliły Śląsk. Na pewno nie Polacy. Takie moje skromne zdanie. Pozdrawiam serdecznie

Tego się haltujemy. 100 lot my sōm Ślōnzŏki dougej chrześcijan aniżeli Polanie😂❤

Lubię historię, nie mam uprzedzeń, historia, to historia. Cenię twój kanał, ale chyba jesteś stronniczy w negatywnej ocenie polaków, jednocześnie ślizgając się jedynie po niewygodnych tematach dotyczących niemów. Pokazałeś obozy jenieckie i położyłeś akcent na to, że po ich wyzwoleniu były wykorzystane przez sowietów i polaków. Dlaczego nie mówisz o tym, że obozy zbudowali Niemcy, zmuszali jeńców do niewolniczej pracy przy budowie zakładów pracujących na potrzeby niemieckiej armii mordującej niewinnych ludzi? Nie mówisz ilu ludzi w nich wymordowali Niemcy? Nie wybielaj Niemców, wybrali hitlera w demokratycznych wyborach i są odpowiedzialni w pewnym sensie za jego zbrodnie. "Biedni Ślązacy, nie chcieli, musieli", cenię co robisz, ale więcej obiektywizmu. Swoją drogą myślę, że na równi z polakami pałac w Sławęcicach rozbierali zarówno polacy jak i autochtoni, którzy tu zostali. Wiem coś o tym, mieszkam w kk.

Hej kamraty, ciepia wam wyzwanie trudne, niczym jedna szychta na grubie. Przejdziesz zaś Gothika, ale po ślunsku? Dej pozor! kzfaq.info/get/bejne/hdCbgMir35_Gdmw.html

Pieronie jo je z Blachowni danke Bruder

Słabo ta twoja Ślónska gotka .

Niemcy nie rekwirowali dzwonów tylko kradli bo byli złodziejami złodziej kradnie a nierekqiruje

Ludzie, co wy wyrabiacie. Ślązacy mówią polską gwara, a nie jakim innym językiem. A teraz jakieś specjalne znaki, proszę, schowajcie swoje kompleksy do kieszeni.

Z każdym dniem i każdym filmem coraz bardziej się kompromitujesz.

a to nie lepiej byloby wam po prostu po niemiecku gadac? pytam powaznie. Nie jakies tajliki tylko Teile nie jakas erbowizna tylko Erbschaft itd.

A skąd wiesz że tylko Polacy w latach 70tych rozebrali te budynki? Czy w latach 70-tych nie było tam Ślązaków i innych nacji? Weź się chłopie opamiętaj Twój przekaz wygląda jak podżeganie do waśni narodowych co jest sprzeczne zarówno z prawem Polskim jak i Twoim Niemieckim.

Ślonsko łajza i tyle. Jesteście męczący już z tą gadką. Co to za rewelacja? Każdy obsraniec ma o sobie mniemanie. Wszyscy mamy swoje gwary, i co z tego?

Tutaj przykład dialogu w jezyku nazwijmy go Wasserdojcz. Ci którzy znaja Wasserpolnisch chyba sie domyślą dlaczego. Dialogi przeprowadzono z 124 osobami do roku 2019. (KQ_ i LQ_GOG) to ID osób (z Gogolina) z którymi ten wywiad przeprowadzono: (65) No heut zum Beispiel miałach (›hatte ich‹) eine Pilzensuppe, aber von zwei zweierlei Pilzen, bo (›denn‹) die Hihnerpilze die Kurkis znoł Pani (›Pfifferlin ge, kennen Sie die‹)? (KQ_GOG) * Ja. No das die sind gut für die Suppe nicht. No da kaufe immer, wenn sie im Geschäft sind kurki (›Pfifferlinge‹) und die die Hihnerpilze und dann jeszcze (›noch‹) Cham* Wie heißen die Hihnerpilze? Wie heißen sie richtig? (LQ_GOG) No Hihnerpilze. (KQ_GOG) * Pfifferlinge. Pfefferlinge, Pfefferlinge. (LQ_GOG) Pfefferlinge? Alles möglich, das ist so. Das ist Wurst, egal. (KQ_GOG