Nedir?
Normalde uyluk ve bacaktaki toplardamarlar başlıca yüzeyel olanlar ve derin yerleşimli olanlar olmak üzere ikiye ayrılır. Bunların işlevi bacaktan ve alt ekstremiteden toplanan kanı kalbe iletmektir. Özellikle yüzeyel venlerde(safen vende ve safen vene dökülen birincil dallarda) yerçekimine karşı hareketle sağlanan bu akışın devam ettirilmesinde kasların hareketi ve tek yönlü kapakçıklar önemli rol oynarlar. Fakat bu kapakçıklarda yetersizlik gelişirse özellikle zorlama ile akım ters yöne döner ve bacakta ve ayakta artmış kan basıncı ve hacmine neden olarak bu bölgedeki damarların genişlemesine, ağrı oluşmasına, zonklama oluşmasına, ödem (şişlik, sıvı toplanması) oluşmasına, yorgunluk, huzursuzluk, kaşıntı ve gece krampları oluşmasına neden olabilirler. Tablo daha da ilerlerse kronik deri değişiklileri, skleroz, atrofi, bacaklarda yara açılması ve ülserlerin görülebilmesi ve damar iltihabı izlenebilir. Ayrıca damarların gittikçe genişlemesi önemli kozmetik sorunlara yol açabilir. Aile hikayesinin olması, uzun süre ayakta durmayı gerektiren işlerde çalışma, şişmanlık ve gebelik venöz yetmezlik oluşmasında başlıca risk faktörleridir. Tanısı başlıca fizik muayene ve renkli doppler ultrasonografi incelemesi ile konur. Yüzeyel damarlarda, yüzeyel damarları derin damarlara bağlayan damarlarda (perforan venlerde), reflü (geriye doğru kan akımı kaçışı) ve genişlemelerin tespit edilmesi venöz yetmezlik tanısında önemlidir. Geleneksel olarak bu varislerin cerrahi olarak bağlanıp çıkarılması yakın zamana kadar tercih edilen tedavi yöntemiydi. Fakat bu variköz genişlemelerin girişimsel radyolojik olarak görüntüleme yöntemleri eşliğinde termoablatif (ısıya bağlı olarak ,büzüştürülmeleri ve tıkanmaları) olarak tedavileri güncel bir alternatif oluşturmaktadır. Varislerin endovasküler yöntemle termoablatif tedavisi ; cerrahiye göre; daha kısa süre alması, daha hızlı semptomların düzelmesi, daha hızlı toparlanma süreci, daha az hastanede yatış gerektirmesi, daha az ağrılı olması, deri üstünde yara izleri ve skar dokusu bırakmaması, yüksek başarı ve düşük tekrarlama oranları nedeniyle günümüzde ilk planda tercih edilen tedavi yöntemidir. Mikroflebektomi (genişlemiş damarların küçük bir açıklıktan dışarı çıkarılması) ve örümceksi damarlara sklerozan madde uygulanması, termoablatif tedaviye ek olarak uygulanan diğer yöntemlerdir.
Niçin Yapılır?
Şiddetli ağrı, ödem, kaşıntı, yorgunluk, halsizlik,gece krampları, yaşam kalitesini bozma, ayakta yaralar açılması, kozmetik sorunlar, başkalarına bağlılık gibi durumların ortadan kaldırılması amacıyla yapılır.
Nasıl Yapılır?
Hastaya uygun pozisyon verildikten sonra ve sterilizasyon sağlandıktan öncelikle tümesan anestezi denilen damar trasesi boyunca damar etrafına sıvıyla karışık lokal anestezik madde enjekte edilir veya femoral sinir blokajı uygulanır.Bu uygulamalrın nedeni hastanın ağrı duyusunu en aza indirmektir. Sonra genellikle bacak iç tarafındaki yüzeyel toplardamarın içine girilerek yüzeyel ve derin toplardamar birleşme yerinin genelde 1-1.5 cm altından başlamak üzere ve mümkün olan en distale kadar, yüzeyel toplardamar termoablatif yöntemlerle (lazer, radyofrekans ablasyon, buhar gibi..) ince bir kateter yardımı ile büzüştürülür. Şayet perforan venlerde de yetmezlik varsa aynı işlem bu damarlara da uygulanır. Gerekli hallerde bacaktaki genişlemiş damarlar ince bir kesi ile dışarı çıkarılır (mikroflebektomi). Örümceksi genişlemeler için sklerozan madde enjeksiyonu uygulanır.
İşleminin Riskleri ve Komplikasyonları
1- Tedavi edilen alan boyunca yaklaşık 2 hafta kadar sürebilen morluklar, kan toplanmaları (ekimozlar)
2- Tedavi uygulanan bacakta yaklaşık bir hafta sonra gelişen kısa süreli gerginlik ve kasılma hissi
3- Yüzeyel damar iltihabı
4- Sinir yaralanmaları
5- Bacakta pıhtı oluşması
6- Deri yanıkları
7- Yöntemde kullanılan malzemeler ile ilgili, kırılma, hareket ettirememe gibi komplikasyonlar.
Prof.Dr.Fahrettin Küçükay ESOGÜ Tıp Fakültesi Girişimsel Radyoloji bölümü Kat 0
ESOGÜ Meşelik Yerleşkesi 26480 ESKİŞEHİR
fkucukay@ogu.edu.tr
Tıbbi Dokümantasyon- Danışman- Sekreterlik:
Tülay Başal
0531 9040389
0530 8205854