Susuzlayanadək su içməyin
The Dangers of Drinking From Plastic Water Bottles
doulton.com/blogs/news/the-da....
Sizcə, qədimdə insanlar bütün günü əllərində su şüşəsi gəzdirir, hər fürsətdə su içirdilər? Təbii ki, yox! Lakin tez-tez su içmək fikri bizim düşüncələrimizə hakim kəsilib. Əslində, mühitimiz qəribə olub desəm, yanılmaram. Məsələn; bir restorana gedirik. Ofisiant yaxınlaşıb soruşur: “Bir az su içmək istəyərdinizmi?” Tədbirlərdə hər insanın qarşısına su qoyulur. Mütəxəssislər bir ucdan deyir: “Gündə, ən azı, 8 stəkan su içməlisiniz!” Stəkan ölçüsü də 200 ml.
Bəli, bilirik ki, orqanizmimizin böyük qismi sudan ibarətdir. Mən sizə “su içməyin!” demirəm. Suya ehtiyacımız var. Su həyatdır! Sadəcə, düşünürəm ki, bildiklərimi insanlarla paylaşmalıyam.
Susuzluğu anlamaq.
Susuzluqla bağlı internetdə axtarış aparsanız, qarşınıza olduqca maraqlı yazılar çıxacaq. Susuzluq oksitosin adlı bir hormona təsir edir. Oksitosin güvən və sevgi hormonu olaraq qəbul edilir. Əslində, oksitosin stressi azaldan hormondur. Kortizol səviyyəsini aşağı salmaq qabiliyyətinə malikdir. Qəribədir ki, susuzluq hissi oksitosin səviyyəsini yüksəldir. Gün ərzində tez-tez su içirsinizsə, orqanizm kiçik də olsa, susuzluq çəkmirsə, orqanizm susuzluq siqnalları verdiyində oksitosin hormonu lazımi şəkildə hərəkətə keçməyəcək. Qədim insanları düşünək. Onlar bu qədər tez-tez su içmirdilər. Onlar fasiləli şəkildə su içirdilər. Fasiləli aclığın orqanizm üçün önəmini bilirsiniz. Fasiləli su içmək də bu cür faydalıdır.
Bir az oksitosindən danışaq. Oksitosin nəyəsə aludəçiliyi olan insanların axtardıqları şeydir. Məsələn; alkoqoliklərin, narkotik vasitə istifadəçilərinin və s. Oksitosin insanın özünü yaxşı hiss etməsinə səbəb olur və stressi azaldır. Bir nümunəni qeyd edim: ana öz körpəsiylə birlikdə oyun oynayanda, vaxt keçirəndə oksitosin səviyyəsi yüksəlir. Ev heyvanları ilə bağ qurmaq da oksitosinin çoxalmasına müsbət təsir edir. Elə adam var ki, kiməsə hədiyyə verməkdən, kömək etməkdən, ianə göndərməkdən zövq alır. Ona bu zövqü verən də yüksək oksitosindir. Bundan əlavə, oksitosini artıracaq digər faktorlar da var.
Bayaq susuzluğun oksitosin səviyyəsini yüksəltdiyini demişdim. İsti otaq və ya tərləmə də oksitosinin artmasına gətirib çıxara bilir. Görünən odur ki, həddən artıq maye qəbulu oksitosin səviyyəsinin yüksəlməsinə imkan vermir.
Fasiləli maye qəbulu
İçdiyiniz suyun miqdarını azaltmağınız haqqında danışmıram. Orqanizmin ehtiyacı olan mayeni ona verməliyik. Demək istədiyim odur ki, su içmək intensivliyini azaldın. Tədbirlərə qatılanda əlimizdə su şüşəsi oturur, hər 10 dəqiqədən bir ehtiyacımız oldu-olmadı, qeyri-şüuri şəkildə su udumlayırıq. Elə içkilər var ki, sadəcə, dadına görə gedib-gəlib içirik. Yəni əksər hallarda, susuzluğumuzu yatırmaq üçün deyil, şüuraltımızda “su içmək lazımdır” cümləsinin diqtəsi ilə su içirik.
Səhər oyandığınızda özünüzə sual verin: susuzlamışam? Səhər yeməyindən sonra da bu sualı təkrarlayın. Maye qəbul etməkçün orqanizmin ehtiyacı olub-olmadığını anlamağa çalışın. Çünki lazımsız yerə həddən artıq su içəndə mədə turşusu durulur, nəticədə, həzm sistemində işlər düz getmir. Təkrar edirəm, susadınızsa, su içməlisiniz. Susamadınızsa, gərəksiz yerə su içməyin.
Dietoloqların ortaq apardığı bir müşahidə nəticəsində məlum olub ki, günün birinci yarısında fasiləli şəkildə su içənlər daha az stress yaşayırlar. Həddən artıq su içəndə orqanizmdə natrium balansı pozulur. Orqanizmdə lazımi qədər natrium olmamasının tibbi adı hiponatriemiya`dır. Lazımsız yerə su içmək orqanizmdə elektrolitlərin itirilməsinə də gətirib çıxarır. Bu halda, insan daim özünü yorğun, halsız hiss edir.
Natrium haqqında bir şeyi də deməliyəm: normadan artıq maye qəbulu nəticəsində orqanizmdə natrium azalıbsa, simpatik sinir sistemi təzyiqə məruz qalır. Yəni adrenalin səviyyəsi qəfildən yüksəlir, qəribə də olsa, parasimpatiklər azalır. Bir sözlə, su içmək üçün susamağınızı gözləyin ki, orqanizmdə yetəri qədər natrium olsun. Normal natrium səviyyəsi stressi azaltmağa kömək edir.
Böyrəküstü vəzilər nə qədər aktivdirlərsə, o qədər natrium tələb edirlər. Böyrəküstü vəzilər həddən artıq yorulanda orqanizm başlayır aldosteron itirməyə... Aldosteron orqanizmin duz saxlamağına kömək edən hormondur. Bu hormon itirilərsə, orqanizm duz çatışmazlığı yaşayır. Duzlu çipsilər, atışdırmalıqlar yemək çıxış yolu deyil. Yeməklərinizə, salatlarınıza normasında dəniz duzu əlavə etsəniz, yetər. Bəli, orqanizmin su ehtiyacını ödəmək üçün təkcə suya deyil, eyni zamanda, duza da ehtiyacı var.