ABONE OL! bit.ly/basfi
/ basfiiledeneyselbilim
/ basfiiledeneyselbilim
/ basf.basfiiledeneyselb...
Malzemeler
Gıda boyası
Su
Dereceli silindir
Damlalık
Huni
Beher
Filtre kağıdı
Aktif karbon
Behere su koyuyorum. Üzerine damlalık yardımıyla biraz gıda boyası damlatacağım. Evet Renkli bir suyumuz oldu. Şimdi onu filtre kağıdım ile arıtmaya çalışacağım. Filtre kağıdım aslında filtre kahve yapmak için kahve makinelerinde kullanılan kağıtlardan. Dereceli silindirin üzerine huniyi koyuyorum. Huninin üzerine de filtre kağıdını ekliyorum. Düzeneğimiz hazır. Boyalı suyu üzerine döküyorum. Hımmm su aynı renkliliğiyle aktı, hiçbir şey değişmedi. O zaman şöyle yapacağız.
Yine behere su döküyorum. Üzerine gıda boyası ama burada bırakmıyorum. Bir de aktif karbon ekliyorum. Rengi de iyice koyulaştı. Tamam güzel. Yine aynı şekilde dereceli silindire, kağıt filtremiz üzerinden dökelim bakalım. İşte bu! Bakın bu sefer sadece su filtreden süzüldü. Ee ne değişti?
Aktif karbon. Nedir bu? Aktif karbon; hindistan cevizi kabuğu ve odun kömürü gibi malzemelerden elde edilir. Isıl işlemle birlikte aktif karbon haline getirilen bu malzemeler, çok yüksek yüzey alanı, hacim oranına sahip olur. Yani aktif karbon, ısıl işlemle aktif hale getirilir. Isıl işlem, karbonun yüksek gözenekliliğe ve yüzey alanına sahip olmasını sağlayarak aktif karbonun adsorpsiyon yeteneğini artırır.
Günlük hayatta aktif karbon birçok farklı alanda kullanılır. Mesela gördüğümüz gibi su arıtma sistemlerinde kullanılır. Suda bulunan kirleticileri, kötü tat ve koku veren maddeleri, organik bileşikleri ve ağır metalleri absorbe ederek suyun temizlenmesine yardımcı olur.
Hava filtrelerinde ve hava temizleme sistemlerinde kullanılan aktif karbon, iç mekanlardaki kirleticileri ve kokuları absorbe ederek temiz hava sağlar.
Gıda ve içecek endüstrisinde renk, koku ve tat giderme işlemlerinde kullanılır. Örneğin, şekerli içeceklerde bulunan renklendiricilerin ve koku veren bileşenlerin giderilmesine yardımcı olur.
Tıbbı uygulamalarda, zehirlenmelerin tedavisinde kullanılabilir. Bazı zehirli maddelerin emilimini azaltarak veya bağlayarak vücuttan atılmasına yardımcı olabilir.
Güzellik, cilt bakımı ürünlerinde ve diş macunlarında kullanılır. Ciltteki yağları ve kirleri emerek cildi temizler ve dişlerdeki lekeleri giderir.
Kimya endüstrisinde aktif karbon, kimyasal işlemlerde katalizör veya reaktif olarak kullanılabilir. Örneğin, birçok organik bileşiğin üretiminde kullanılabilir. Aklıma gelenler bunlar ama fark etmişsinizdir, aktif karbonun kullanım alanları oldukça geniş.
Deneyimizde de aktif karbon eklenmiş renkli su, karıştırdıkça boya moleküllerinin aktif karbon tarafından emilmesini sağladı. Ardından renkli su ve aktif karbon karışımındaki aktif karbon, filtre yardımıyla ayrıldı. Aktif karbon, boya moleküllerini emdiği için su eski berraklığına kavuştu. Ama tabii yine de bu suyu içmeyeceğim :) Onun yerine size bir soru soracağım.
SORU: Aktif karbon, hangi işlemle aktif hale getirilir?
A) Isıl işlem
B) İyonizasyon
(Cevap a)
Aktif karbon, gerçek kömürle aynı kökeni paylaşsa da, işlenme ve kullanım süreçleri tamamen farklıdır. Aktif karbon, özel bir işlemden geçirilerek yüksek gözeneklilik ve yüzey alanına sahip bir yapı elde edilir. Bu işlem, karbonun mikroskobik gözeneklerle dolmasını ve büyük bir iç yüzey alanının oluşmasını sağlar. Sonuç olarak, aktif karbon, kimyasal ve fiziksel emilim özelliklerini artırır ve kirleticileri absorbe etmek için daha etkili hale gelir.
Aktif karbonun sağlığa zararlı olması için çok yüksek miktarlarda ve uzun süreli maruz kalması gerekir. Su arıtma sistemlerinde kullanılan aktif karbon, suyun temizlenmesine yardımcı olurken, suyun içindeki kirleticileri absorbe eder ve filtreler. Bu, suyun kalitesini artırmaya ve içilebilir hale getirmeye yardımcı olur. Evet ama tüketilmeden önce aktif karbonun kaliteli ve doğru şekilde işlendiğinden emin olunmalıdır. Kalitesiz aktif karbon, suya zararlı maddeler ekleyebilir veya emilmiş kirleticileri serbest bırakarak sağlık risklerine neden olabilir. Bu nedenle, güvenilir ve doğru şekilde sertifikalandırılmış aktif karbon kullanımı önemli. Aktif karbonun sağlık için genellikle zararlı olmadığı kabul edilir. Tabii uygun şekilde kullanılması ve kaliteli ürünlerin tercih edilmesi önemlidir.
Aktif karbon dışında BASF iştiraki olan inge®’nin de müthiş bir çözümü var. Ürettikleri filtreler her türlü su arıtımında kullanılıyor. Kullanım alanları küçük evsel arıtma tesislerinden tüm şehirlerin su teminine, deniz suyu tuzdan arındırma tesisleri veya çelik üretim tesislerine proses suyu temini gibi endüstriyel uygulamalara kadar uzanıyor. Üstelik bu filtrenin ana maddesi polimer. Yani maliyeti düşük ama etkisi çok büyük. Filtre sayesinde portakal suyunu dahi içme suyuna çevirmek mümkün.
BASF Türk Kimya desteği ile hazırlanmıştır.