Debata towarzysząca XX Festiwalowi Nauki w Warszawie [27 września 2016 r.]
wszechnica.org.pl/wyklad/mean...
Czy nierówności społeczne należy wyrównywać czy powinno się je raczej uznać za niezbędny czynnik motywujący ludzi do pracy? Etycznym i praktycznym aspektom redystrybucji dochodu została poświęcona debata, która odbyła się podczas XX Festiwalu Nauki w Warszawie.
Red. Tajchman rozpoczął debatę od przywołania autorów prognoz takich jak Jeremy Rifkin czy Martin Ford, którzy przewidują, że miejsca pracy zajmowane obecnie przez ludzi zostaną wkrótce przejęte przez maszyny. Przypomniał też postulat Guya Standinga, który jako receptę na postępującą prekaryzację rynku pracy wskazuje wprowadzenie dochodu gwarantowanego, czyli stałego świadczenia wypłacanego wszystkim, niezależnie od zatrudnienia i wysokości dochodu, które pokryje elementarne potrzeby jego beneficjentów. Wśród polskich ekonomistów wskazujących ten kierunek polityki społecznej red. Tajchman wymienił prof. Marka Belkę.
Według dr Ratajczak-Tuchołki „koniec pracy” nie jest perspektywą krótkoterminową, co nie wyklucza zasadności stawiania hipotez. Za sprawę kluczową wskazała natomiast odpowiedź na pytanie, czy należy wyrównywać nierówności, a jeśli tak - to przy zastosowaniu jakich instrumentów. Odpowiedź na to pytanie zdaniem panelistki dotyka poczucia fundamentalnej sprawiedliwości. Sprowadza się do zdefiniowania, komu zabrać i komu przekazać, w jakim wymiarze i na jakich warunkach. Wymaga także zastanowienia, co chcemy dzielić, np. dochód czy szanse.
Dr. hab. Brzeziński stwierdził, że nie istnieją prognozy ekonomiczne, które pozwoliłyby z pewnością przewidzieć, czy perspektywa „świata bez pracy” jest możliwa do spełnienia w bliskim odcinku czasu. Jednak zdaniem prelegenta, jeśli istnieje ryzyko spełnienia mówiących o tym prognoz, zasadna jet rozmowa o wprowadzeniu dochodu podstawowego. Odwołał się do dyskusji na ten temat toczącej się Unii Europejskiej. Zastrzegł jednocześnie, że z uwagi na olbrzymie koszta realizacja tej koncepcji nie jest ona możliwa do spełnienia w najbliższej przyszłości.
Kolejną część dyskusji poświęcono sposobom dzielenia dochodu. Prowadzący debatę red. Tajchman poddał pod dyskusję, czy niedługo za sprawiedliwy model podziału nie zostanie uznana socjalistyczna zasada „każdemu według potrzeb”. Dr Ratajczak-Tuchołka stwierdziła, że jeśli powstanie koszyk potrzeb, dziś rozumiany jako minimum egzystencji lub minimum socjalne, to mielibyśmy do czynienia ze „sprawiedliwością według równości sytuacji”. Prelegentka zauważyła, że oznaczałoby to zmianę wykładni zawartej w polskiej konstytucji. Nazwana w ustawie zasadniczej „społeczna gospodarka rynkowa” realizuje się bowiem w zasadzie „sprawiedliwości według wkładu” - czyli „ile włożysz, tyle dostaniesz”. Jako przykład dr Ratajczak-Tuchołka wskazała system emerytalny, gdzie wysokość świadczenia jest uzależniona od wysokości wpłaconych składek.
Prelegentka zwróciła uwagę, że według prognoz przewidujących wysokość przyszłych emerytur będziemy mieli do czynienia w rzeczywistości z „płaskim świadczeniem”. Odwołała się do szacunków, według których 75 proc. kobiet, które nie osiągają średniego wynagrodzenia, będzie otrzymywało emeryturę minimalną. Dr Ratajczak-Tuchołka uważa, że wobec zmian na rynku pracy podobny problem będzie dotyczył również mężczyzn. Prelegentka zauważyła, że zważywszy na fakt, że jednym z celów systemu emerytalnego jest walka z ubóstwem, działania w kierunku zapewnienia dochodu minimalnego prawdopodobnie zostaną podjęte.
Według dr hab. Brzezińskiego sformułowanie o zaspokojeniu potrzeb można potraktować jako żart, bo te z natury są niezaspokojone. Zasadna jest natomiast rozmowa o realizacji skromniejszych celów redystrybucyjnych. Ekonomista zauważył, że Polska pod względem stopnia wysokości redystrybucji dochodu sytuuje się poniżej krajów Europy Zachodniej, a powyżej państw Europy Wschodniej i Ameryki Łacińskiej. Jednak wraz ze wzrostem gospodarki dążymy do Zachodu, gdzie stopień redystrybucji jet większy.
W dyskusji wzięli udział:
- dr Joanna Ratajczak-Tuchołka z Katedry Pracy i Polityki Społecznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu
- dr hab. Michał Brzeziński z Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Debatę poprowadził red. Marek Tajchman, zastępca red. nacz. "Dziennika Gazety Prawnej" oraz prezenter TVN CNBC Biznes.
Znajdź nas:
/ wszechnicafww
/ wszechnicafww1
anchor.fm/wszechnicaorgpl---h...
anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
wszechnica.org.pl/
#festiwalnauki #ekonomia #redystrybucja #dochód #ulgi #świadczenia #gospodarka