#hipertansiyon #yüksektansiyon #tansiyon
Yaşlılarda Hipertansiyon...
Yaşlı hasta denildiği zaman, ne anlaşılmalıdır? Tıptaki ilerlemeler, yaşlanmanın sınırını çok yükseltmiştir. Yaşlılık sınırını belirlemek için, kronolojik yaş kullanılmaktadır. Bu yaş, nüfus cüzdanınızda yazılan yaştır. Bana göre en önemli yaş, hastanın biyolojik yaşıdır. Biyolojik yaş için birçok parametrenin ölçülmesi gerekmektedir. Benim çok sevdiğim bir biyolojik yaş tanımlaması vardır, sık kullanırım: "İnsan damar yaşı kadar gençtir". Bu özdeyiş ne demektir, birkaç örnek ile anlatayım.
Hastanın nüfus cüzdanı yaşı 60'dir, ancak damarlarında fazla miktarda kireçlenme vardır. Bu insan yaşıtlarına göre yaşlıdır. Başka bir hasta 80 yaşındadır, damarlarında hiç kireç yoktur veya çok azdır. O kişi genç bir hastadır. Bu nedenle damar yaşımızı korumak, yaşam süremiz açısından çok önemlidir. Damar yaşını korumanın en önemli yollarından birisi ise, yüksek tansiyon tedavisidir.
Yaşlanma sınırını 70 yaş ve üstü kabul edersek, yaşlılarda gözlediğimiz bazı özelliklerden bahsetmek istiyorum,
• Yüksek tansiyon tedavisi hangi yaşta olursa olsun yapılması gereklidir ve çok faydalıdır,
• Sınır ne olmalıdır? Tüm yaş gruplarında kabul edilen sınır, bu yaşlarda da geçerlidir. Yani kan basıncı ileri yaşta da 135/85 mmHg’nın altında tutulmalıdır.
• Yaşlılardaki izole sistolik hipertansiyon denilen yüksek tansiyon tipi çok gözlenir. Bu ne demektir? Büyük tansiyon yükselir, küçük tansiyon ise düşer. Yani iki tansiyon arasındaki fark, çok açılır. Bu tansiyona sahip hastalarda tedavi verilirken dikkatli olunmalıdır. Büyük tansiyonu düşürürken, küçük tansiyonu da düşürebilirsiniz. Bu nedenle izole sistolik hipertansiyonu olan hastalar, yakın takip edilmeli, tansiyon tedavileri yapılırken, ilaç dozları bu duruma göre ayarlanmalıdır.
• 80 yaş üstü hastalarda kol damarlarındaki aşırı damar sertliğine bağlı yalancı hipertansiyon gözlenebilir. Bu hastaların kol tansiyonları çok yüksek olmasına karşın, damar içi tansiyonları yüksek olmayabilir. Hasta yüksek tansiyonlu kabul edilerek, gereksiz yere ilaç yüklenebilir. Bu hastaların gerçek tansiyonları atardamar içine konulan kateterler yardımıyla ölçülür. Ancak zor ve uygulanması her zaman mümkün olmayan bir yöntemdir. Yalancı hipertansiyonu olan hastaların tansiyonları, parmaktan ölçen cihazlar yardımıyla takip edilmelidir.
• Yüksek tansiyonlu yaşlı hastalarda korku ve endişe duygusu çok fazladır. Bu duygularını çoğu zaman belli etmezler. Stres altındaki yaşlı hastalarda tedavi altında iken, ani tansiyon yükselmeleri görülebilir. Bu hastalarda yapılabilecek psikiyatrik destek tedavisi çok faydalıdır.
• Yaşlı bir insanda çok iyi giden tansiyonda ani ve tedaviye dirençli tansiyon yükselmeleri gözlenirse, böbrek damarlarında daralma veya tıkanıklıktan şüphe edilip, araştırılmalıdır.
• Yaşlı hastalar, su ve tuz kaybına çok duyarlıdırlar. Özellikle idrar söktürücü ilaç kullanırlarken, su ve mineral kaybına dikkat edilmelidir.
• Yaşlandıkça dil ve ağızdaki tat alma duyularının hassasiyetinde azalma gözlenebilir. Bu nedenle yaşlı insanlar tuz tadını tam algılayamazlar. Aşırı tuzlu besinler, tuzsuz gibi gelebilir. Yemeklere ekstradan çok tuz atarlar. Aşırı tuzlu yemek tansiyonu tetikleyebileceği için, kontrolsüz hipertansiyonu olan yaşlı hastalarda fazla tuz tüketimini araştırmak gereklidir.
• Yaşlılarda önlem alınmazsa tehlikeli sonuçlara yol açabilen ani tansiyon düşmelerine dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu duruma ani pozisyon değişmeleri sırasında rastlanır. Tıpta bu şekildeki tansiyon düşmelerine, “postural hipotansiyon” adı verilir. Kısaca anlatalım,
Postural Hipotansiyon
Yüksek tansiyonlu hastalarda aniden ayağa kalkmak veya pozisyon değiştirmekle kan basıncında 20/10 mmHg, yani 2/1'den fazla düşme gözlenmesine postural hipotansiyon, yani pozisyon değiştirmeye bağlı ani tansiyon düşmeleri adı verilmektedir. En sık görülen belirtileri, baş dönmesi, yorgunluk, bayılmaya kadar giden bilinç kaybıdır. Çoğu zaman hekimin dikkatinden kaçabilen bu durum, ileri yaşlardaki hastalarda her zaman göz önüne alınmalıdır.
Postural hipotansiyon, şeker hastalığı ile birlikte olan yüksek tansiyonlu hastalarda daha sık görülmektedir.
Bazı tansiyon ilaçları, postural hipotansiyonu, yani pozisyona bağlı tansiyon düşmelerini tetikleyebilirler. Bu grup ilaçlara en önemli örnek, alfa blokör isimli ilaçlardır. Pozisyon değiştirmekle ani tansiyon düşmeleri gözlenen hastalara, alfa blokör grubundan ilaçlar verilmemelidir.
Bu hastalar ani hareketlerden kaçınmalıdırlar. Pozisyona bağlı kan basıncı düşmeleri olan hastalara varis çorabı giymeleri tavsiye edilebilir. Böylece kanın yukarı, yani beyne doğru hareket etmesi sağlanabilir. Şiddetli belirtisi olan hastalara ayağa kalkmadan önce 1-2 bardak su içmeleri tavsiye edilebilir. Ağır vakalarda ise bazı ilaçlar kullanılmaktadır.
www.sekipaltunkan.com/
Photomuz Fotoğrafçılık : photomuz?h...