- link đăng ký kênh tại
/ @dr.diquangbuimd2510
CÁC LOẠI BỆNH THƯỜNG GẶP Ở GAN
1. Tăng men gan, gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu: béo phì, tiểu đường, tăng mỡ máu..
2. Viêm gan do siêu vi A,B, C, D, E..
3. Bệnh gan do thuốc, hóa chất, thực phẩm.
4, Suy gan, Xơ gan , ung thư gan.
5. Bệnh sỏi mật: sỏi túi mật, sỏi đường mật, sỏi nhu mô gan.
6. Bệnh gan do di truyền: bệnh ứ sắt, ứ đồng …
Bệnh gan được xem là kẻ giết người thầm lặng
Bệnh gan trong đó viêm gan siêu vi B, C là nguyên nhân hàng đầu gây nên bệnh lý xơ gan và ung thư gan,
90% người bị viêm gan B không hề biết mình bị mắc bệnh.
Khi viêm gan mạn tính bệnh diễn tiến nhanh chóng dẫn đến biến chứng nặng.
Hiện tại đã có vaccine ngừa viêm gan B và hơn 95% bệnh nhân viêm gan C có thể điều trị khỏi.
WHO đã quyết định chọn ngày 28 tháng 7 hàng năm là Ngày viêm gan Thế giới World Hepatitis Day.
CẤU TẠO LÁ GAN
Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất, có khả năng tái tạo nhu mô bị mất dưới 25% thì gan có thể phục hồi lại hoàn toàn.
Gan có sức nặng từ 1.100 đến 1.800 gram. Gan phụ nữ nhỏ hơn gan đàn ông.
Gan là cơ quan duy nhất trong cơ thể cùng một lúc tiếp nhận máu từ 2 nguồn khác nhau: 30% từ tim và 70% từ tĩnh mạch cửa portal vein.
Máu từ tim với các dưỡng khí oxy và nhiên liệu sẽ nuôi dưỡng các tế bào gan.
Máu đến từ tĩnh mạch cửa nhận máu từ những cơ quan như dạ dày, lá lách, tụy tạng, túi mật, ruột non, ruột già, cũng như các cơ quan khác nhau trong bụng.
1/ Chức năng chuyển hóa
Sự chuyển hóa các chất cơ bản glucid, lipid, proid diễn ra ở nhiều cơ quan, tổ chức khác nhau trong cơ thể, nhưng ở gan quá trình chuyển hóa này là chủ yếu.
• Chuyển hóa glucid
Glucid cung cấp năng lượng sống cho cơ thể, đảm bảo 2 phần 3 toàn bộ năng lượng sống trong cơ thể. Chuyển hóa glucid tại gan thông qua quá trình tổng hợp glycogen dự trữ cho cơ thể và tăng phân giải glycogen cung cấp năng lượng cho cơ thể.
• Chuyển hóa lipid
Chuyển hóa lipid chủ yếu xảy ra ở gan. Các acid béo đến gan phần lớn tổng thợp thành triglyceride, phospholipid, cholesterol ester. Từ các chất này gan tổng hợp tạo lipoprotein và đưa vào máu để vận chuyển đến các tổ chức, tế bào khắp cơ thể.
• Chuyển hóa protid
Với protein, gan là một trung tâm chuyển hóa quan trọng đồng thời cũng là một kho dự trữ quan trọng nhất của cơ thể.
2/ Chức năng tạo mật giúp tiêu hóa mỡ lipid
Mật do gan sản xuất ra, sau đó các ống dẫn mật sẽ đưa mật chảy xuống dự trữ ở túi mật, cô đặc ở túi mật và xuống tá tràng khi tiêu hóa.
Trung bình một ngày gan bài tiết 1 lít mật để nhũ tương hóa lipid và hấp thu các vitamin (A, K, D, E) tan trong dầu.
Mật được cấu thành bởi nước, muối mật, cholesterol và bilirubin:
• Muối mật (muối kali hoặc natri) có tác dụng nhũ tương hóa lipid và hấp thu các sản phẩm tiêu hóa của lipid, các vitamin tan trong lipid.
• Cholesterol trong dịch mật góp phần điều chỉnh cholesterol trong máu
• Billirubin hình thành ở gan từ sản phẩm thoáI hoá hemoglobin trong cơ thể sau đó thải ra theo dịch mật.
THÀNH PHẦN SỎI MẬT
Thành phần - Sỏi mật bao gồm hỗn hợp cholesterol, muối canxi của bilirubinate hoặc palmitate, protein và chất nhầy. Dựa trên các thành phần chính, sỏi mật được phân loại thành các loại sau :
●Sỏi cholesterol - có khuynh hướng di truyền hoặc môi trường đối với mật quá bão hòa cholesterol đều có thành phần hỗn hợp với một lượng nhỏ muối canxi, palmitate và bilirubinate.
●Sỏi sắc tố đen - Sỏi sắc tố đen là kết quả của quá trình tán huyết, chủ yếu là canxi bilirubinate.
●Sỏi sắc tố nâu - Sỏi sắc tố nâu có liên quan đến nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc ký sinh trùng xâm nhập vào hệ thống mật.
3/ Chức năng chống độc, giải độc
Gan thực hiện chức năng chống độc bằng các cách như sau:
• Bằng các phản ứng hóa học: đây là cơ chế chủ yếu để biến các chất độc hại thành các chất không độc hoặc ít độc hơn rồi đào thải qua đường thận.
• Bằng cách cố định và thải trừ một số kim loại nặng, các chất này đến gan sẽ bị giữ lại không biến đổi gì và đào thải ra ngoài qua đường mật.
• Các loại thuốc kháng sinh, aspirin, barbiturate… sẽ được kết hợp với acid glucuronic sau đó thải ra trong nước tiểu hoặc dịch mật.
4/ Chức năng dự trữ
• Vitamin A, vitamin D, vitamin E , K..
• Dự trữ vitamin B12, sắt, dự trữ máu
• Dự trữ Gluicid- điều hòa đường huyết.
• Dự trữ đạm, mỡ kiểm soát cholesterol
CÁC CHỨC NĂNG ĐẶT BIỆT, CHUYÊN BIỆT
Gan còn tổng hợp protein huyết tương và tổng hợp các yếu tố đông máu.
Chuyển hóa rượu xảy ra chủ yếu ở gan.
Chuyển hóa thuốc khi uống vào cơ thể.
Liên quan ruột qua trục gan ruột .
Tham khảo
Tham khảo: www.msdmanuals.com: MSD MANUAL - Cấu trúc và Chức năng của gan 1/2023
www.uptodate.com: UPTODATE- Choledocholithiasis: Clinical manifestations, diagnosis, and management, Overview of nonsurgical management of gallbladder stones 6/ 2023 , Gallstones: Epidemiology, risk factors and prevention 6/ 2023