Czas - czy musi płynąć w jednym kierunku?

Czas - czy musi płynąć w jednym kierunku? | prof. Jerzy Lewandowski

Рет қаралды 233,213

Күн бұрын

👉 Zostań Patronem: patronite.pl/radionaukowe
👉 Wesprzyj jednorazowo: suppi.pl/radionaukowe
🎧 Posłuchaj na streamingu: ffm.bio/radionaukowe
🔔 Subskrybuj: / @radionaukowe
🌐 Strona: radionaukowe.pl
👍 Facebook: / radionaukowe
📷 Instagram: / radionaukowe
❌ Twitter: / radionaukowe
🎓 Odwiedź LAMU: / @letniaakademiamlodych...
🎬 Zobacz więcej: • Radio Naukowe poleca
📩 Kontakt: kontakt@radionaukowe.pl
- Czas to chyba największa zagadka fizyki - mówi na wstępie prof. Jerzy Lewandowski, specjalizujący się w fizyce relatywistycznej, gość tego odcinka. To dobrze, bo jest o czym rozmawiać, ale czasem było też trudno, bo na proste pytania fizyka nie ma prostych odpowiedzi. Albo wręcz nie ma ich wcale. - Teoria względności nie mówi nam wszystkiego - przyznaje naukowiec.
Prof. Jerzy Lewandowski jest kierownikiem Katedry Teorii Względności i Grawitacji w Instytucie Fizyki Teoretycznej, prezesem Polskiego Towarzystwa Relatywistycznego. Jednym z jego głównych zainteresowań są czarne dziury.
Proponuję więc wycieczkę w okolice czarnej dziury. - Powiedzmy, że jesteśmy oboje w statku kosmicznym, ja zostaję na orbicie wokół czarnej dziury, pan postanawia wreszcie zajrzeć do wnętrza tego tajemniczego obiektu - snuję wizję, a profesor na szczęście nie protestuje. - Ale im bliżej jest pan czarnej dziury, tym z mojej perspektywy pana czas płynie wolniej, wolniej się pan porusza - opowiadam. - Tak, jak mucha w smole - zgadza się fizyk. - Czy zatem skoro czarna dziura to ekstremalny obiekt, ekstremalnie spowalniający czas, kiedykolwiek zobaczę, jak wpada pan do środka? - pytam. - Otóż nie! - odpowiada zdecydowanie naukowiec. Co więcej, obserwujemy takie „zawieszenie” w przypadku dysków akrecyjnych, kiedy to czarna dziura przyciąga do siebie świecącą masę z pobliskiej gwiazdy.
To dziwne - przyznacie - zjawisko nie jest postulatem teoretycznym. Jest faktem. Im bliżej jesteśmy masywnego obiektu, tym wolniej płynie nasz czas - z perspektywy obserwatora, który jest dalej. Różnice są mierzalne nawet w przypadku zegarów przebywających w piwnicy i np. na 10. piętrze. To tzw. grawitacyjna dylatacja czasu. Ale zjawisko spowalniania upływu czasu istnieje również w układach podlegających przyspieszeniu (statek kosmiczny odlatujący od Ziemi; opowiada o tym słynny paradoks bliźniąt). Przy czym uwaga: w odbiorze osób żyjących w piwnicy albo pędzących w statku kosmicznym nic się nie zmienia, sekunda trwa tyle samo.
Różnica jest, kiedy dokona się porównania, odpowiednio z zegarem na piętrze i zegarem, który pozostał na Ziemi. Pamiętajcie: to jest ogólna teoria WZGLĘDNOŚCI. Nazwa nie jest przypadkowa.
Chociaż nawet profesjonalistom trudno było w to uwierzyć.
- Kiedy wysłano zegarek na pokładzie rakiety kosmicznej, podobno nawet inżynierowie byli naprawdę ciekawi, czy będzie ta różnica. Fizycy, którzy znali teorię względności, wiedzieli, że sprawa jest jasna. I różnica była, doskonale zgadzała się z przewidywaniem obliczonym na podstawie wzorów teorii względności - opowiada prof. Lewandowski.
Posłuchacie o wpływie na nowe postrzeganie czasu (czasoprzestrzeni) Maxwella, Lorentza, Poincaré czy Minkowskiego. Einstein nie był w tej rewolucji sam.
Rozmawiamy w związku z tym, czy fizyka w istocie opisuje nam rzeczywistość, co ze zjawiskiem splątania kwantowego a brakiem jednoczesności, o tym, czy entropia (ogólnie mówiąc: wzrost chaosu) jest słusznie uważana za wyznacznik strzałki (kierunku płynięcia) czasu, a także o tym, czy czas był przed przestrzenią i czy w ogóle mogą istnieć niezależnie.
Polecam i zachęcam do wysłuchania w skupieniu :)
00:00 - 01:23 Wstęp
01:23 - 01:45 Przedstawienie rozmówcy
01:45 - 05:39 Co to znaczy, że fizyka coś rozumie?
05:39 - 10:31 Jak rozumienie czasu zmieniła elektrodynamika i równania Maxwella?
10:31 - 22:22 Czy jednoczesność istnieje? Einstein i Minkowski
22:22 - 38:53 Czym jest dylatacja czasu?
38:53 - 47:46 Jak płynie czas w pobliżu czarnej dziury?
47:46 - 54:44 Czy przy splątaniu kwantowym informacja jest szybsza niż światło?
54:44 - 57:54 Czy foton jest wiecznie młody?
57:54 - 01:01:02 Czy w świecie cząstek elementarnych istnieje czas?
01:01:02 - 01:06:47 Dlaczego czas płynie w jednym kierunku?
01:06:47 - 01:10:07 Czy czas w ogóle istnieje?
01:10:07 - 01:13:36 Czy entropia rzeczywiście rośnie we Wszechświecie?
01:13:36 - 01:16:07 Czy czas był wcześniej niż przestrzeń? Czy czas miliony lat temu płynął wolniej?
01:16:07 - 01:21:17 Czemu fizyka mówi o czasie inaczej niż wiedza potoczna?
01:21:17 - 01:22:17 Zakończenie
POLECAMY INNE MATERIAŁY:
Testowanie Einsteina - czy Ogólna Teoria Względności ma konkurencję? | prof. Piotr Jaranowski
• Testowanie Einsteina -...
🧠 Radio Naukowe - włącz wiedzę! 🧠
#RadioNaukowe #KarolinaGłowacka 🎬

Пікірлер: 528

@banalnieproste5933 6 ай бұрын

Nic nie rozumiem ale dobrze się słucha 😂😂😂

@dariuszolejnik993 6 ай бұрын

Dokładnie, pan profesor na pewno mówi mądrze... Ale trochę to za ciężkie do słuchania przy przysłowiowym "koszeniu trawy", dla kogoś, kto już zapomniał czym i po co są te funkcje, wzory skróconego mnożenia itd. 😂

@Astrotaur 6 ай бұрын

@@dariuszolejnik993 cóż, nie dla psa kiełbasa.

@Yahwe666 6 ай бұрын

@Astrotaur Ale dlaczego tak nieładnie się odzywasz bez powodu?

@Trance_Nation_1999 6 ай бұрын

@@dariuszolejnik993przy odkurzaniu również ciężko 😂

@Yahwe666 6 ай бұрын

@@Astrotaur Widzę, że masz poważne problemy ze sobą, curviu w zwieracz chędożony. Koleś przyznaje się do swojej ignorancji, a to się ceni, a nie krytykuje. Założymy się, że wiem więcej od ciebie, konusie od tylca przecwelony?

@ZdzichaJedziesz 6 ай бұрын

Dzięki tej audycji wszedłem na wyższy poziom niezrozumienia 😄

@janrzewuski6039 4 ай бұрын

👍

@montffa9222 4 ай бұрын

Nie ma czegoś takiego jak czas. To sposób mierzenia jakiegoś zjawiska. Co się tyczy tzw. "podróży w czasie". Jeżeli założymy, że jakiś proces nie ginie, tylko gdzieś trwa i ciągle się zmienia, to trzeba umieć odszukać ten proces i wejść w wybrany proces w miejscu, jakie sobie wybierzemy. Ale to nie ma nic wspólnego z czasem, bardziej ma związek ze znalezieniem właściwego adresu.

@loose4bet 4 ай бұрын

@@montffa9222 Ale bełkot 😆

@Arpa61 2 ай бұрын

@@loose4bet Nie wcinaj się między rozumnych ludzi maTOŁlacie.

@loose4bet 2 ай бұрын

@@Arpa61 To są takie ulewy, które ja bełkotałem naćpany jak miałem 13 lat. Bez ładu i składu. Bez jakiegokolwiek związku z faktyczną nauką. Paplanie dla paplania.

@user-f6e 6 ай бұрын

przed obejrzeniem podcastu myslalam ze nie wiem o czasie nic. po obejrzeniu to sie zmienilo- teraz nie wiem jeszcze wiecej😄

@RadioNaukowe 6 ай бұрын

@zuzannakonior6284 2 ай бұрын

Na tym polega prawdziwa mądrość i inteligencja. Im więcej wiesz tym bardziej wiesz że wiesz mniej bo coraz więcej jest do dowiedzenia. Cudny paradoks

@ilcattivo13 6 ай бұрын

Dziękuję - świetny odcinek, nic nie zrozumiałem ;P

@katarzynapas3250 6 ай бұрын

Jak doskonałym trzeba być mówca, żeby odbiorca nie rozumiejący nic a nic i tak słuchał od poczatku do końca z ogromną przyjemnością? :)

@Bodzio72 Ай бұрын

To się nazywa marketing. Pan Profesor lokuje produkt, on jest tym produktem.

@arekhk4276 6 ай бұрын

Program świetny ale po programie stwierdzam, że nic nie wiem - a przecież wiedziałem 😅

@krzysztofsitnicki2002 6 ай бұрын

Podcast ponad godzine? Ten kanal zmierza w dobrym kierunku

@stasiekpiekarski 6 ай бұрын

Czy ponad godzinę, to zależy od tego, z jaką prędkością się poruszasz🤣

@mammamija909 6 ай бұрын

Szczęśliwi ludzie którzy mogą poświęcić godzinę na jeden podkast. Świat ma tyle informacji, że taki godzinny podcast eliminuje możliwość zapoznania się z innymi wydarzeniami.

@bartekwapuski6651 6 ай бұрын

@@mammamija909 Szczęśliwi ludzie, którzy dojeżdżają do pracy mniej niż godzinę :)

@ksasiadek27 6 ай бұрын

@@stasiekpiekarskino tak ja słucham z lekkim przyspieszeniem 1.5 więc te ponad godzinę trwało trochę mniej niż godzinę ;)

@itall87 6 ай бұрын

@@mammamija909wątpię by dużo ludzi siedziało i słuchało z uwagą podkastów. Większość jak ja ma puszczone w tle jadąc autem, czy ogólnie pracując.

@szpynda 6 ай бұрын

Jak ja lubię gdy mi sie tak mózg lasuje słuchając i próbując nadażyć za tokiem rozumowania rozmówców.

@ksasiadek27 6 ай бұрын

Ale ciekawą gimnastykę dla umysłu nam tu państwo zaproponowali dzisiaj. Radio Naukowe - dla ludzi ciekawych wszystkiego 🙏🍀💚

@vandaller4131 6 ай бұрын

@@adamkluska356 pewnie masz i rację, ale czy bardzo cię to razi?

@dariuszw9998 6 ай бұрын

Kolejny mega ciekawy odcinek. Subskrybuję i namiętnie słucham Radia Naukowego od ponad roku. Jeden z najlepszych podcastów z jakimi się spotkałem. Pani Karolina zawsze jest świetnie przygotowana, zadaje najbardziej frapujące z danej dziedziny pytania, świetnie dobiera gości i mam wrażenie że zawsze stara się nie tylko odpytywać, ale także zrozumieć to, o czym dyskutuje. I to się udziela słuchaczowi. Dziękuję i pozdrawiam ;)

@Dan-oo1rj 3 ай бұрын

> Pani Karolina zawsze jest świetnie przygotowana, zadaje najbardziej frapujące z danej dziedziny pytania Bo Pani Karolina przygotowuje się prosząc gościa o pytania, które powinna zadać. Taki podcast to nie jest zaproszenie kogoś i zadanie kilku prostych pytań. Każdy gość to dziedzina i przynależna do niej wiedza, którą trzeba przekazać słuchaczowi w zaplanowany sposób. Tu nie ma niczego przypadkowego a my nie jesteśmy świadkami randomowej rozmowy tylko oglądamy sztukę teatralną zagraną w-g scenariusza. To zaś powoduje, że pracy nad jednym odcinkiem jest jeszcze więcej, niż się wydaje na pierwszy rzut oka. Tu nie chodzi o to by zaskoczyć gościa niewygodnymi pytaniami o koalicję czy obietnice wyborcze, tylko napełnić słuchacza lekkostrawną wiedzą na bardzo złożone tematy. Szacunek dla kanału i Pani Karoliny! Słucham głównie na Spotify w aucie :D

@Bodzio72 Ай бұрын

@@Dan-oo1rj Słusznie robi Pani Karolina dzięki temu, że pytania są znae wcześniej nie wchodzimy na pola minowe i możem utrzymać świeckość nauki. :-)

@Dan-oo1rj Ай бұрын

@@Bodzio72 Pani Karolina robi nie tylko słusznie, ale również bardzo dobrze lub nawet wspaniale! Wielki szacunek dla niej za rozległą wiedzę i szerzenie jej na tym świetnym kanale! A jaką piękną dykcją nas raczy... 😍 Fantastyczny kanał!

@canalminus- 6 ай бұрын

Karolina, jak zawsze bardzo wysoki, dostępny dla śmiertelników poziom Dziękuję

@kubacski8454 6 ай бұрын

Siedmiowyrazowy komentarz z ciepłą dedykacją dla algorytmu

@andrzejk.9485 6 ай бұрын

WOW!!! 😀 Zarejestrowałem względność czasu. Program trwał wg zegara KZfaq 1:22:16 a dla mnie dłużej. To musiał być grawitacyjny wpływ ciężkich myśli prezentowanych w programie 🤣, ale na szczęście (nieszczęście) nie przekroczyłem horyzontu zdarzeń😃.

@jolantatokarz5994 6 ай бұрын

Ja oglądam/słucham na prędkości x1,5, tak więc dla mnie trwał krócej.😉

@andrzejk.9485 6 ай бұрын

@@jolantatokarz5994 😉👍 No tak, kobietom jest łatwiej😃, dźwięk dochodzi do ucha i dalej mknie z prędkością hipersoniczną. A u facetów, jak wpadnie w ucho to wielokrotnie się odbija od neuronów, niszcząc i tworząc nowe połączenia, i dopóki nie ustabilizuje rezonansowo nowej struktury to nie wypada drugim uchem😣O oczach Pani Jolanty nawet nie wspomnę, bo na pewno są piękne😍

@jolantatokarz5994 6 ай бұрын

@@andrzejk.9485 Oj, to trzeba uważać, żeby ten dźwięk nie niszczył zbytnio neuronów bo mogą zostać tylko te ostatnie dwa i w dodatku chude. Kobiety mają inną strukturę mózgu (większa gęstość i zdolność kojarzenia, plus intuicja) i to co wpada w jedno ucho albo dwa, pozostaje i nie mknie dalej. Kobiety pamiętają i w dodatku są pamiętliwe, tak więc lepiej uważać co się mówi/pisze do kobiety bo może być zonk.😁

@andrzejk.9485 6 ай бұрын

@@jolantatokarz5994 Żeby dźwięk nie niszczył neuronów, to na lapku mam taki suwaczek (ciszej-głośniej), a w realu niestety, mimo usilnych i dogłębnych poszukiwań nie znalazłem lokalizacji takiego suwaczka u kobiet. Może pani Karolina by ten problem omówiła w jakimś podkaście.😃 Może i moje neurony są chude, no ale chyba nie stawia Pani tylko na "wielkości" - przecież chude, to takie zgrabne i ładne. Sprawa upgrade mózgu do wersji kobiecej jest teoretycznie w toku. Karty microSD z Allegro załatwią pojemność, kojarzenie będzie z darmowego GPT-4++, ale z intuicją są problemy - niema jej dostępnej w całym necie (a w ogóle, to czy są dowody na jej istnienie?). Ale może transplantologia pomoże i przeszczep nie zostanie odrzucony. Ad. "pamiętliwość" - tak wiem, to najwyższy wymiar kary!😵 ps. "zonk" przeprasza

@user-mu2eb7dl6o 6 ай бұрын

Skoro dla Ciebie dłużej to poruszałeś się szybciej, tak? hahahaha

@wojtecha 6 ай бұрын

Świetna audycja!

@Ktoredy_Prosto 6 ай бұрын

Oooo i w końcu temat czasu, który kiedyś zaproponowałem :) Dziękuję za ten podcast i za kubek z dedykacją :)

@qeawah 6 ай бұрын

Fajnie się gra w szachy przy tej dyskusji. Właśnie wygrałem na czas ;)

@GrzecznyPan 6 ай бұрын

Wspaniała audycja. Wielkie brawa dla prowadzącej audycję, pozostaję pod ogromnym wrażeniem szerokich umiejętności prowadzenia podcastu. Brawo! Gratuluję i dziękuję.

@marcinkrupa3264 6 ай бұрын

Świetna audycja, bardzo ciekawy temat, słuchałem z wielką przyjemnością.

@bartoszmolski8688 6 ай бұрын

Dziękuję. 😇🙏 To bardzo ważny materiał.

@fefyko 6 ай бұрын

Większości nie zrozumiałam, ale zaangażowaliście Państwo wszystkie neurony w moim mózgu, które próbowały pojąć choć 1/4 tego o czym mówiliście. Wręcz fizycznie czuję jak mój mózg właśnie pracuje nad przetwarzaniem tych informacji. Dziękuję, przesłucham tego jeszcze kilka razy, może dotrze :P Dziękuję też innym osobom które napisały że niewiele zrozumiały, były momenty kiedy zapłakałam nad tym że coś jest ze mną nie tak :)

@dariuszkrupicki5959 6 ай бұрын

Zgubiłem się już na pierwszym zakręcie :)

@sebastiandylewski6276 6 ай бұрын

Włączyłem ten podcast jako podkład do pracy ale to jest zbyt ciekawe żeby przy tym pracować :D

@stasiekpiekarski 6 ай бұрын

Zabrakło mi pytania: "Czy Pan Prof. zajmuje się czymś poważnym?" ...liczę na to, że dałby odpowiedź: "Czasem."😂

@user-mu2eb7dl6o 6 ай бұрын

Albo od czasu do czasu, hehehehe

@Bodzio72 Ай бұрын

Czasem i mogę Pani to pokazać jak się umówimy po audycji na kawę.

@radekdokument9977 6 ай бұрын

Dajesz radę śliczna ... byłem sceptycznie nastawiony do tego kanału ale z czasem polubiłem nawet bardzo. Kawał dobrej roboty widać szczególnie przez pryzmat potężnego wachlarzu tematów i dziedzin przez Ciebie przygotowanych na naprawę dużym wyczerpującym zagadnienie poziomie. Tak trzymać jest progres i jest ciekawie a to najważniejsze 😁😁😁pozdrawiam i słucham

@AmaatooR 6 ай бұрын

Fantastyczne. 🎉❤

@piotrlisiak7205 6 ай бұрын

piękny odcinek..dziękuję..

@michastoinski9754 6 ай бұрын

Mój ulubiony temat .. czas. Dziękuję

@krzysztof7898 6 ай бұрын

Czas ją posunął...

@artnouveau78 6 ай бұрын

Świetne! Na takie odcinki czekam! Dziękuję. Tylko tak dalej:)

@user-xk5xw7eg5e 6 ай бұрын

Jedno jest wszakże pewne: słuchając audycji na tym kanale czas płynie szybciej !

@pozytywnenastawienie7966 6 ай бұрын

Mój ulubiony fizyk prof Bajtlik mial wspaniały wykład na ten temat 🫡

@kamilch2719 6 ай бұрын

Tak - dużo lepszy niż ten bo bardziej przystępny. Ja tu nic nie rozumiem, a zdawałem maturę z fizyki przez laty.

@marcinjabonski7132 6 ай бұрын

Ale Pan Bajtlik nie jest profesorem.

@Dan-oo1rj 3 ай бұрын

@@marcinjabonski7132 czy to, że doktor Bajtlik nie jest profesorem zmienia cokolwiek w relatywistycznej naturze czasu, który nie istnieje?

@marcinjabonski7132 3 ай бұрын

@@Dan-oo1rj Dla ciebie nic.

@andrzejdominiczak94 3 ай бұрын

Nie ma czegoś takiego jak wydarzenia w przeszłości, ani w przyszłości, bo jedno, i drugie nie istnieje. Jedno istniało, a d drugie nie wiadomo, czy zaistnieje,. Również czas nie istnieje. To tylko iluzja, jaką wytwarza nasz umysł, tak jak kolory :)

@piotrmierzwinski2151 6 ай бұрын

Dało się zauważyć, że pani Karolina częściej niż zwykle (w odcinkach poniżej 100 chyba nie było to tak częste), przerywała Panu profesorowi, co uważam za niezbyt fajne.

@wiesawszelagowski2257 4 ай бұрын

No dobra, a teraz czas coś wypić🥂😉

@KoKoS87 6 ай бұрын

dla mnie to jest oczywiste że jak chcesz sobie cofnąć czas to musisz fizycznie odtworzyć swiat jaki byl dokładnie w tym czasie co do jednostki planka i jeszcze dokładniej. czyli sie nie da

@beatamichalska6220 6 ай бұрын

Była to naprawdę uczta. Choć trudno było nadążać 😅 Dziękuję za wspaniałą rozmowę.

@rockytalkie 6 ай бұрын

Was kobiety zawsze coś hamuje. Szkoda, że nie wtedy kiedy trzeba 😂 Żart

@Bodzio72 Ай бұрын

Zapierniczająca uczta. To była Uczta Batazara, tylko problem jest w tym że Baltazar jest już uczony.

@Bodzio72 Ай бұрын

@@rockytalkie Seksistowskie ale ze smakiem.

@zofiaagnieszkabiernacka826 6 ай бұрын

Tyle o tym słucham, że wszystko to WIEM, ale nadal kompletnie NIE ROZUMIEM. Będę nadal słuchać, może przyswojenie tego kiedyś nastąpi😀

@bartomiejtabor177 5 ай бұрын

Ciekawy materiał 👍

@danutakalinska9581 6 ай бұрын

Świetny odcinek, dowiedziałam się kilku nowych rzeczy!

@AdamChopinDev 4 ай бұрын

Jak miło słuchać rozmowy naukowca z dziennikarzem, który trzyma poziom :)

@Bodzio72 Ай бұрын

Zapierncza a nie trzyma poziom.

@RastaRecords 6 ай бұрын

Siedzimy razem . Ja , wujek henryk i mój szwagier Eryk . Razem zrozumielismy ponad 40% audycjii .

@t.s.. 4 ай бұрын

😂 dobre 👍

@Bodzio72 Ай бұрын

Rozejdźcie się bo jak będziecie siedzieć razem w jednym pokoju to samoczynnie powstanie bomba atomowa i złamiecie amerykańskie sankcje.

@maciejkonradchojnowski5509 6 ай бұрын

Super odcinek, a sam temat mega fascynujacy 👌😎

@adamsky8540 Ай бұрын

Oo rozumie oo nie rozumie ooo zaczynam rozumieć ooo przestałem ooo juz jestem blisko ooo znów uciekło to takie odczucie bardzo kwantowe...

@vandaller4131 6 ай бұрын

uwielbiam cię Pani Karolino :) dowal nam jeszcze bardziej bo za mało ludźmi jesteśmy

@johnc8439 6 ай бұрын

Pierwszy raz widzę podział czasowy. Dziękuje.

@ryszardpiotrkowski5242 5 ай бұрын

Uwielbiam takie tematy. Fajnie później mózg się gotuje 😂

@Bodzio72 Ай бұрын

Gotoanie to raczej domena kobiet. To nie jest audycja dla trans.

@g2000l 6 ай бұрын

Jaka to przyjemność, gdy człowiek podczas audycji "radiowej" musi myśleć i być cały czas skupionym. Gratuluję audycji 🎉👏😃☀️

@ryszardjagielski157 6 ай бұрын

Dziękuję ,może nie wszystko rozumiem ale ciekawość jest silniejsza ponad wszystko

@MB-jq7db 6 ай бұрын

Dziękuję za każdy odcinek, nawet taki, który najmniej mnie interesuje. Klasa sama w sobie. Dobrze dobrani rozmówcy, a prowadząca zawsze przygotowana w stopniu takim, o którym wielu może tylko pomarzyć.

@quirelll 6 ай бұрын

Kocham ten podcast, a ten odcinek byl wyjątkowo ciekawy. Czas chyba zacząć patronite.

@jovdb4046 4 ай бұрын

Ja to rozumiem czas po „po mojemu” i jestem ogromnie zadowolona, że prowadzi Pani tę rozmowę „w swoim teraz” z naukowcem ❤ Dziękuję ❤

@yt203040 6 ай бұрын

Całkiem przystępnie wyjaśnione różne zawiłości tych teorii związanych z pojęciami czasu i przestrzeni... Sporo mi się rozjaśniło 😀 (np. od 26:47). Dzięki za tę rozmowę! 👍

@marcingogowski6077 6 ай бұрын

fajny odcinek.

@raulkramarski2082 6 ай бұрын

Dla zasięgu

@bartodziejoracz 4 ай бұрын

Ten kanał to złoto.

@Bodzio72 Ай бұрын

A Pan profesor to król Midas.

@prodigus7682 6 ай бұрын

O Pani Karolinka, pozdro❤😆✌️👍

@marcinkrzyzynski5894 6 ай бұрын

Super Karolina że jesteś bardziej aktywna w czasie wywiadów, dużo fajniej się słucha i wiele bardziej zrozumiale, jak dla mnie Pozdrawiam Powodzenia

@szymontolec 6 ай бұрын

Dziękuję za wyjaśnienie kwestii wpadania do czarnej dziury, tego, co widzimy a co jest naprawdę.

@DudaJarek 6 ай бұрын

Słyszałem w rozmowie trochę uniknięte pytanie o zegar elektronu - jest ~10^21 Hz jako zitterbewegung/zegar de Brogliea - konieczny w relatywistycznych mechanikach kwantowych (E=mc^2 zamiast E=0 dla spoczywającej cząstki), potwierdzony w fizycznych symulacjach Diraca, też bezpośrednio dla elektronu poprzez zwiększoną absorpcję przy jego rezonansie z siecią przestrzenną kryształu - artykuł "A Search for the de Broglie Particle Internal Clock by Means of Electron Channeling". Też słyszałem opowiadanie o standardowej filozofii czasu OTW bez nazwania jej - jak ktoś chce poszukać to eternalism/Einstein's block universe.

@SierotaLobzygano 4 ай бұрын

Zwiększoną absorbcję czego?

@DudaJarek 4 ай бұрын

@@SierotaLobzygano Zwiększoną absorpcję elektronów przy (wąskim) rezonansie wewnętrznego zegara elektronów i sieci przestrzennej kryształu - polecam artykuł o poprzednio podanym tytule.

@SierotaLobzygano 4 ай бұрын

@@DudaJarek dziękuję

@leszekksiezarczyk277 3 ай бұрын

😢❤❤❤

@vandaller4131 6 ай бұрын

uwielbiam :) szaleństwo tłumaczenia fizyki na ludzki :) no i wyszedł Pan Panie profesorze na szaleńca :)

@joannaniedzielska7493 4 ай бұрын

❤Wiem, że nic nie wiem.- Sokrates

@JanR210 6 ай бұрын

❤

@RenataStaniszewska-fc8uu 6 ай бұрын

Szczęśliwy .. czasu nie liczy...dlatego nie próbuję liczyć ani rozumieć tylko zanurzam się w nim z przyjemnością..😊Dziękuję bardzo i pozdrawiam serdecznie wszystkich szczęśliwych i... nieszczęśliwych..❤

@bartekbiel6261 6 ай бұрын

Dawno temu w czasopiśmie Nowa Fantastyka czytałem artykuł o ewentualny ujemnym czasie i pomysłem było to że czas płynie do tyłu kiedy procesy były odwrócone czyli naprzyklad materia nie wychładza się dołżąc do zera absolutnego tylko stara się skupić ciepło w jednym bardzo gorącym punkcie itp.

@gnightcore5352 6 ай бұрын

W końcu fizyka

@stasiekpiekarski 6 ай бұрын

Lepiej bym tego.nie ujął!

@Ijon_T_jr 6 ай бұрын

"Pan mi opowiada o teoriach, ale ja bym chciała wiedzieć, jak jest" i sama się śmieje 😅 Świetna rozmowa. Pani Karolina ostatnio w super formie. Nie sposób się oderwać od słuchania. Wielkie ukłony dla tamtej Karolinki patrzącej w niebo i dla tej Pani Karoliny, co to już jakąś w smugę cienia wchodzi. Wielka sprawa to Radio Naukowe.

@damcof123 6 ай бұрын

Ja czarną dziurę wyobrażam sobie tak. Jestem w pojeździe we wnętrzu gwiazdy. Grawitacja wygrywa zaczyna się kolaps. Rozpędzam się niemal do prędkosci swiatła i nagle eksplozja wyrzuca mnie na zewnątrz Z mojej perspektywy podróż trwała ulamek sekundy ale poza horyzontem zdarzeń minęły miliardy miliardów lat.

@Bodzio72 Ай бұрын

Ja czarną dziurę wyobrażam sobie inaczej. Zakładasz Uniwersytet i masz katedrę historii, socjologii, psychologii, genbder i niestety ostatnio fizyki, ile byś pieniędzy ie wlożył zginą wszystkie w ułamku sekundy. To jest diperi czarna dziura.

@RM-wj4mr 6 ай бұрын

Pani Karolino, zastanawia Panią czy można cofnąć czas? Pytanie, tylko po co? "Zatrzymanie "czasu też nie ma sensu. Świadomy umysł ma poczucie zmian następujących po sobie . ( Czy to jest czas? Tego nie wiem) Ale dla mnie największą wartością było by trwać w nieskończoności z pełną świadomością, że coś się dzieje a ja w tym uczestniczę. Pozdrawiam 👍

@Piotr_Ce 6 ай бұрын

Do niektórych tego typu wypowiedzi przydałaby się przynajmniej tablica 💝

@adrianpiex7006 6 ай бұрын

Tez uważam ze przydalyby sie chociaz obrazki w odpowiednich momentach, dla tych co na YT sluchają.

@Astrotaur 6 ай бұрын

a kysz!! audycji do oglądania jest i tak za dużo!. Na drugim biegunie są wizualne pierdolniki gdzie trzeba tylko patrzeć i najlepiej nie myśleć. Mnie na biegunie Karoliny jest całkiem komfortowo!

@adrianpiex7006 6 ай бұрын

@@Astrotaur nikt ci nie każe oglądać, możesz dalej tylko sluchać, a innych mysle ciekawi na co patrzy prowadząca.

@remigiuszkurczab486 6 ай бұрын

Najlepszą definicją czasoprzestrzeni jest definicja wojskowa : "Szeregowy Kowalski, będziecie kopali od tego drzewa do 6 rano"

@Bodzio72 Ай бұрын

Zgadzam się z tą definocją jest bardzo syntetyczna. Należy zaznaczyć że wprowadził ją pewień kapral.

@wladysceppik261 6 ай бұрын

czas niestety nie płynie , czas objawia się gdy mamy np efekt ruchu , efekt przemiany, itp . Ogólnie zmiana stanu energii daje efekt czasu . co zatem jest czasem ? Jest Jednowymiarowy, ma początek i koniec bez tego warunku nie dało by się czasu odliczać , mierzyć itp. prawdopodobnie to pierwotna przestrzeń .

@ariess6433 6 ай бұрын

Według czasoprzestrzeni Minkowskiego każdemu zdarzeniu możemy przyporządkować 4 współrzędne (3 wymiarowe + czas). Dlatego też punkty w czasoprzestrzeni nazywamy "zdarzeniami". Czy według czasoprzestrzeni Minkowskiego wszystkie zdarzenia istnieją "równocześnie" z czego wynikałoby, że z punktu widzenia czasoprzestrzeni cząstki są "liniami" poprowadzonymi przez tą czasoprzestrzeń. Czy może trajektorie tych cząstek są "liniami" w czasoprzestrzeni, a same cząstki istnieją tylko w jednym konkretnym punkcie tej czasoprzestrzeni? chciałbym poznać wasze opinie :)

@DudaJarek 6 ай бұрын

Taka filozofia czasu, naturalna dla STW i OTW, nazywa się eternalism/Einstein's block universe - w przeciwieństwie do intuicyjnego prezentyzmu (ewoluujące 3D), zakładamy że "fizyka już jest rozwiązana" w pełnej 4D czasoprzestrzeni i tylko poruszamy się wzdłuż takiego rozwiązania. Jeśli traktuje się to na poważnie to wynika z tego nieintuicyjność mechaniki kwantowej jak reguła Borna (np. "two-state vector formalism") dająca możliwość łamanie nierówności typu Bella (np. "Four-dimensional understanding of quantum mechanics").

@ariess6433 6 ай бұрын

@@DudaJarek a Pan raczej się skłania ku eternalizmowi czy prezentyznowi? Potrafi Pan podać argumenty za którąś z tych filozofii według współczesnej wiedzy?

@KM769 6 ай бұрын

Moja opinia jest taka, że empirycznie istnieje jedynie przeszłość, tzn. teraźniejszości, ani przyszłości nie doświadczamy (jeszcze), więc nie sposób empirycznie powiedzieć, że one istnieją, chociaż można powiedzieć, że świat miał (w przeszłości) pewne skłonności odnośnie swojej przyszłości.

4 ай бұрын

Czas nie zależy od opinii obserwatora. Panie kochany!

@danutabielinska2726 5 ай бұрын

Chyba się wybijam ponad innych słuchaczy bo ja rozumiem o czym tu mowa. Ciekawie opowiedziane, dzięki tej wypowiedzi poszerzyłam wiedzę. Rada dla słuchaczy: słuchajcie sercem, ono pomaga zrozumieć znacznie więcej niż mózg.

@Bodzio72 Ай бұрын

Ja słuchałem żołądkiem i zaczęło burczeć i poczułem ssanie. Czyli coś poczułem, czyli coś przyswoiłem. Mózg nie wykazał aktywniści. Zgadza się, że są oragny które lepiej działają niż mózg.

@severine9716 6 ай бұрын

Kurcze, to bylo skomplikowane... i ciekawe

@swinki33 5 ай бұрын

Czas, jak koń, jaki jest każdy widzi. Proste.

@styldanuta 3 ай бұрын

👍

@hubertzalewski290 6 ай бұрын

Dziś gratuluję wiechania wiechy. Dceniam jako przedstawiciel zawodu Boba.

@tadybal 3 ай бұрын

Droga Pani Karolino, jest pani wręcz błyskotliwa, nie każdy słuchacz jednak jest; to ciągłe przerywanie kwestii, przerywanie wątków i wtrącanie swoich uwag jest jednak nieznośne i urtudnia odbiór treści wykladu!? Można, za przeproszeniem - nie nadążyć. Przypomina mi ten sposób prowadzenia rozmowy inny program i jego szablon ("Astrofaza"); pan "Pytalski" zawsze przerywa wątek w dowolnie wybranej przez siebie chwili i nie da się go przekrzyczeć, serwuje nieśmieszne żarciki typu kwas - wtrącenia, zmiany wątku itd. Pani program jest bardzo dobry, tylko może mniej dygresji, troszeczkę mniej? Wspaniała Pani Redaktor - sukcesów życzę i pozdrawiam serdecznie! 😎tadybal

@rojas00000 6 ай бұрын

Witam w świątecznych kapciach, z kubkiem kakao w ręce.

@arspoety3316 6 ай бұрын

Czas jest również informacją czy zaszła zmiana, czy też nie

@dziewczynazsekskamerek 6 ай бұрын

⁠@@adamkluska356informacja aby była informacją musi zostać zarejestrowana w formie materialnej czy to na kartce papieru czy w neuronie. Informacja bez zapisu materialnego przestaje istnieć a jej odtworzenie przestaje być możliwe. Patrząc na pewne plemiona amazońskie, w ich odbiorze czas również nie istnieje gdyż nie posiedli informacji na temat jego upływania aczkolwiek doświadczają go nieświadomie więc nic nie stało by na przeszkodzie aby w końcu go zauważyli. Osobiście koncepcja dostosowania swobody postępowania do zegarka również wydawała mi się czymś odrealnionym mniej więcej na tym poziomie na jakim obecnie starsze pokolenie postrzega młode osoby chodzące wszędzie z telefonem - a na co to sobie życie tak utrudniać?

@krzysztof7898 6 ай бұрын

Czas ją posunął...

@Krzysztof4901 3 ай бұрын

Czas wizualizuję sobie jako rejestrację zmian. Na poziomie cząstek elementarnych (i fal świetlnych) jest odzwierciedlony przez ilość drgań. Nic mniej i nic więcej. Przy dużym polu grawitacyjnym drgania dla obserwatora z zewnątrz są wolniejsze, stąd wrażenie, ze czas tam płynie wolniej. Z kolej dla obserwatora w środku, zewnętrze drgania są szybsze i wrażenie, że tam czas płynie szybciej.

@mirosawzasada8794 4 ай бұрын

Jak tego słucham to mam wrażenie że wpadłem w czarną dziurę.

@AnesteticMusic Ай бұрын

Nie ma czasu :) Istnienie czasu jest bez sensu :) Nic się nie starzeje przez żaden czas. Nie ma czasoprzestrzeni, tylko przestrzeń i jej ruch i ten ruch jest różny w zależności od warunków. :) Doba to obrót, bo sobie ten ruch podzieliliśmy na cykle wg obrotów i nazwaliśmy to czasem :) Czas to tylko nazwa, nie żadna siła. Nazwa dla określenia wszystkiego, od czego zależy ruch. Np grawitacja, opór, promieniowanie - ilość energii. Ten cały zbiór to jest "czas".

@bg07657 2 ай бұрын

Zdarzenia dzieją się tylko jednocześnie , bo dzieją się tylko w teraźniejszości.Spóźniona jest informacja i opisuje przeszłość , bo ma skończoną prędkość.Porównujemy zdarzenia nieistniejące bo istniały w dalszej lub bliższej przeszłości.Odstępy między zdarzeniami istnieją tylko w przeszłości.

@maxtrzy1000 6 ай бұрын

Dzień dobry wszystkim 😏

@ksasiadek27 6 ай бұрын

Wow - super zapowiada się temat przyszłego podkastu - ale tyle c z a s u trzeba czekać ;(

@michatarnowski580 6 ай бұрын

Wzorowy odcinek, dobrze dobrany gość - komplementarny do innych podejmujących ten temat jak Heller i Rovelli. Czekam na drugi wywiad z prof. Lewandowskim, o jego specjalności, czyli kwantowaniu grawitacji. Można by to zrobić w nowej formie - debaty pętlowca ze strunowcem.

@Adam_Wegert 6 ай бұрын

Fajny pomysl! Btw gdzies w necie jest taka debata wspomnianego przez Ciebie Rovelliego z Davidem Grossem. Jestes fizykiem?

@michatarnowski580 6 ай бұрын

@@Adam_Wegert Widziałem tę dyskusję i była dobra, ale moim zdaniem to za mało - jest potencjał na dużo więcej; dyskusja Greene-Penrose-Hossenfelder też tego nie wyczerpuje. Fízykiem nigdy nie byłem, ale może wreszcie zostanę za dekadę, jak znajdę fundusze na studiowanie.

@0000oko 6 ай бұрын

Przyszedlem bo chcialem cos zrozumieć, niestety poległem ale dzięki za próbę;)

@Manjushri44 5 ай бұрын

Przy prędkościach wyższych od prędkości światła lejek czasu ulega odwróceniu i wtedy można się w nim poruszać we wszystkich kierunkach. Dla nas jednak ze względu na to że w obecnej formie jesteśmy masywni przekroczyć progu tej prędkości się nie da w zwiazku z czym na starzenie się jesteśmy tymczasowo niejako skazani.

@piotr5446 6 ай бұрын

Chyba najlepszy odcinek, zarówno gość podcastsu jak i pytania na najwyższym poziomie 👍

@Grzegorz54321 6 ай бұрын

Ciekawe jak długo trwa teraźniejszość skoro natychmiast staje się przeszłością.

@jus1000 6 ай бұрын

Cudowny podcast! Połowa z pytań długooo siedziała mi w głowie, a tu wszystko tak świetnie omówione! Dziękuję!

@arturniemam893 5 ай бұрын

Nie wiemy jaki jest czas bo zegarek dzierzy w ręku Bóg!Mam nadzieje że da mi jeszcze trochę czasu zanim umrę!😊

@chiucz 6 ай бұрын

Uwielbiam Pani Kanał a w sumie to się nawet zakochałem . Mam te same słuchawki lecz przerobiłem przewód na wyjmowany jack 3.5mm a próbowałem jeszcze bluetooth wtrącić lecz brzmienie mnie nie zadowalało więc pozostał przewód o długości jakiej zapragnę bez strat na tym prześwietnym sprzęcie bo jakość brzmienia dla audiofili.

@piotrdabrowski9632 6 ай бұрын

Witam a można wiedzieć jakiej firmy są te słuchawki?😊

@chiucz 6 ай бұрын

@@piotrdabrowski9632 Beyerdynamic

@witoldwawer07 2 ай бұрын

Jezus Chrystus jest Królem czasów

@konradmazowiecki2358 6 ай бұрын

Mój mózg nie wyewoluował do poziomu, żebym to zrozumiał.

@RenataStaniszewska-fc8uu 6 ай бұрын

Mój chyba jeszcze jest w procesie ewolucji.😂

@riddick9547 6 ай бұрын

To w nas czas ,,płynie" i na odwrót. Jesteśmy ograniczeni termodynamiką, a czas, to tylko umowne subiektywizmy naszej jaźni. Szczęśliwi czasu nie mierzą 😉

@SPAWN30670 5 ай бұрын

Wiem, że nic nie wiem. Sokrates byłby dumny :) a tak naprawdę świetny podcast.

@danielwozniak6789 6 ай бұрын

A czy można zrobić odcinek o elektrycznej naturze wszechświata?

@QRazan 6 ай бұрын

I o wpływie elektryczności na ludzi.

@ZdzichaJedziesz 6 ай бұрын

Czyli po prostu o oddziaływaniach jądrowych, słabych i elektromagnetycznych. Dobry pomysł

@danielwozniak6789 6 ай бұрын

@@ZdzichaJedziesz nie zupełnie. Mówią nam, że wszechświat opiera się na grawitacji a to nie jest prawda, stąd tak dużo zaskoczeń, obalonych teorii, niewiadomych. Wszechświat opiera się na zjonizowanej plazmie i to tłumaczy wszystko

@ZdzichaJedziesz 6 ай бұрын

@@danielwozniak6789 Za dużo oglądasz rosyjskiej telewizji państwowej 😁

@jacekmixer2078 3 ай бұрын

To jest kanał popularno-naukowy a nie pseudo-naukowy